Η έννοια της κυκλικής οικονομίας
Η κυκλική οικονομία (συχνά αναφέρεται απλώς ως «κυκλικότητα») είναι ένα οικονομικό σύστημα που στοχεύει στην ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και στην πλήρη αξιοποίηση των πόρων. Αυτή η αναγεννητική προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή γραμμική οικονομία, της οποίας το μοντέλο παραγωγής είναι «παίρνω, κατασκευάζω, διαθέτω, απορρίπτω». Η κυκλική οικονομία αναφέρεται σε ένα σύστημα μείωσης των αποβλήτων σε όλα τα στάδια παραγωγής και κατανάλωσης. Στόχος της είναι να αποσυνδέσει τη δημιουργία πλούτου αποκλειστικά από την κατανάλωση πρώτων υλών, καθιστώντας πιο κερδοφόρα για μια επιχείρηση (και για μια οικονομία) την ανάκτηση, την αναγέννηση και την επαναχρησιμοποίηση από την απλή άντληση νέων παρθένων πόρων.
Οι αυτόχθονες λαοί έχουν ζήσει σύμφωνα με την έννοια αυτή για χιλιάδες χρόνια, υπακούοντας στους νόμους της φύσης σχετικά με το κλίμα, τις εποχές και τα οικοσυστήματα, εξασφαλίζοντας αφθονία και αμοιβαιότητα στη χρήση. Η ουσία της κυκλικής οικονομίας εστιάζεται στη διατήρηση της αξίας των προϊόντων και των πόρων για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, συνδυάζοντας έτσι την οικονομική ανάπτυξη με τα περιβαλλοντικά οφέλη.
Η κυκλική οικονομία είναι μια «ενοποιητική θεωρία» μεταξύ της βιομηχανίας και εκείνων που μοχθούν για την προστασία του περιβάλλοντος, υποστηρίζοντας βιώσιμες και επικερδείς λύσεις μηδενικών αποβλήτων σε έναν κόσμο με εξαντλούμενους πόρους. Ένα τέτοιο σύστημα «κλειστού κυκλώματος» είναι ένας τρόπος προσέγγισης της αειφορίας, διατηρώντας παράλληλα έναν ενεργό και ανεξάρτητο ιδιωτικό τομέα που αναπτύσσει τρόπους για μέγιστη αποδοτικότητα των πόρων, στα πλαίσια μιας οικονομίας απαλλαγμένης από απόβλητα και ουδέτερης από άνθρακα μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, η μεγάλη δασική βιομηχανία της χώρας παρέχει τα απορριπτόμενα υλικά των δέντρων σε εταιρείες βιοτεχνολογίας, οι οποίες στη συνέχεια εκχυλίζουν την κυτταρίνη και φτιάχνουν ρούχα και υλικά συσκευασίας.
Ορισμένοι επικριτές της κυκλικής οικονομίας λένε ότι αυτό το σύστημα είναι ένας τρόπος για τις εταιρείες και τους πολιτικούς να παρακάμψουν δύσκολες ερωτήσεις σχετικά με το αν η ελεύθερη αγορά και η ηθική της είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τα προβλήματα υπερπαραγωγής και κατανάλωσης που η ίδια έχει δημιουργήσει.Όταν η αίσθηση ενός αυτοκινήτου που γίνεται “παλιό και αργό” συνδυάζεται με την αίσθηση ενός νέου αυτοκινήτου που είναι ανακυκλωμένο και “σχεδιαστικά πράσινο”, κάθε κριτική διάθεση του καταναλωτή καταπνίγεται από την επιθυμία για το νεότερο αυτοκίνητο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κυκλικότητα οδηγεί τους καταναλωτές να θεωρούν την αγορά καινούργιων αυτοκινήτων ως το τέλειο αντίδοτο ενάντια στη λογική της σπατάλης της αυτοκινητοβιομηχανίας. Ως αποτέλεσμα, φυσικά, η παραγωγή νέων αυτοκινήτων δεν περιορίζεται ποτέ.
Άλλοι τομείς που πρέπει να επανεξετάσουν και να επανασχεδιάσουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα σε περιβάλλον κυκλικής οικονομίας περιλαμβάνουν την μεταποίηση, τα καταναλωτικά αγαθά, τις κατασκευές, την παραγωγή τροφίμων και τα πετροχημικά. Ας ελπίσουμε να υπάρξει κοινωνική και πολιτική συναίνεση για όλα αυτά.
Η παγκόσμια ζήτηση υλικών πόρων αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2060, προκαλώντας τεράστια πίεση στην ήδη οριακή προσφορά όλων των τύπων υλικών. Η αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και μειώνει τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στη βιοποικιλότητα. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, η εξόρυξη και η επεξεργασία των φυσικών πόρων προκαλεί το 50% των εκπομπών αερίων και το 80-90% της απώλειας της βιοποικιλότητας. Μόνο το 9% των υλικών παραμένει στην κυκλοφορία. Συνεπώς για εκείνους που αναπτύσσουν κυκλικές επιχειρήσεις αυτό θεωρείται μια τεράστια οικονομική ευκαιρία.
