Νοητική Χαρτογράφηση με τη μέθοδο του Tony Buzan
Η μέθοδος χαρτογράφησης του ανθρώπινου εγκεφάλου, του συγγραφέα και συμβούλου εκπαίδευσης Tony Buzan, έχει στόχο να απομακρύνει τις περιοριστικές πεποιθήσεις, να ενισχύσει τη δημιουργία νέων επιλογών, να βοηθήσει στην επίλυση προβλημάτων και να συνδράμει στην αυτογνωσία του ατόμου. Ταυτόχρονα, η Νοητική Χαρτογράφηση παραμένει ένα εκπαιδευτικό εργαλείο που ενισχύει δημιουργικά και αποτελεσματικά τον τρόπο σκέψης με εύκολο και πρακτικό τρόπο.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν λειτουργεί γραμμικά. Πηγαίνει από ιδέα σε ιδέα, από εικόνα σε εικόνα κι από γνωστικά σχήματα σε γνωστικά σχήματα. Αρκετές έρευνες πλέον έχουν αποδείξει πως ο εγκέφαλος λειτουργεί αποτελεσματικότερα όταν χρησιμοποιεί κυρίως εικόνες, σύμβολα και συνδέσεις, εφόσον η λειτουργία του δεν είναι γραμμική. Οι συγκεκριμένες πληροφορίες παραμένουν, ως έναν βαθμό, αναξιοποίητες στην καθημερινότητα, εκτός και αν χρησιμοποιηθούν τεχνικές χαρτογράφησης όπως η Νοητική Χαρτογράφηση (Mind Mapping). Η συγκεκριμένη μέθοδος κάνει την εσωτερική διερεύνηση, τη μάθηση, τη δημιουργική επίλυση προβλημάτων και τη συγκέντρωση σημαντικών πληροφοριών πιο εύκολη και πιο αποτελεσματική. Η χαρτογράφηση του μυαλού είναι μια μέθοδος διερεύνησης που συνδέεται ιδανικά με τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου και συνδράμει στη βέλτιστη χρήση της εγκεφαλικής ικανότητας. Σύμφωνα με τον Tony Buzan, είναι μια δισδιάστατη τεχνική λήψης πληροφοριών. Η δημιουργική ικανότητα διεγείρεται μέσω της Νοητικής Χαρτογράφησης καθώς τόσο το αριστερό όσο και το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου δουλεύουν μαζί. Με τη χαρτογράφηση σχετικών σκέψεων γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα, με λέξεις που συνοψίζουν μια συγκεκριμένη άποψη και που χρησιμεύουν ως βάση για περαιτέρω διερεύνηση χρησιμοποιώντας εικόνες, λέξεις-κλειδιά, σχέδια και χρώματα ενεργοποιείται η πλήρης εγκεφαλική δυναμική. Εξάλλου, μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις.
Πώς δημιουργείται ένας “χάρτης του μυαλού”;
Στο κέντρο ενός φύλλου χαρτιού σχεδιάζουμε ένα σκίτσο που απεικονίζει μια ιδέα/σκέψη. Από το σκίτσο αυτό σχεδιάζουμε κλαδιά που σχετίζονται με την κεντρική ιδέα, ξεκινούν και επεκτείνονται από αυτήν. Έπειτα, κάνουμε τις κατάλληλες συνδέσεις για να κατανοήσουμε τον τρόπο αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. Στη συνέχεια, ονομάζουμε κάθε κλαδί και σταδιακά επεκτείνουμε την εικόνα σε νέες ενώσεις και σε νέα κλαδιά. Αυτό το πλαίσιο δημιουργεί αυτόματα μια ξεκάθαρη εικόνα και δομή του θέματος. Η κεντρική ιδέα τοποθετείται στο κέντρο της σελίδας με τα βασικά θέματα να εκτείνονται γύρω από αυτήν.
Τις σκέψεις δευτερευούσης σημασίας τις τοποθετούμε σε μικρότερα κλαδιά, που παραμένουν ωστόσο συνδεδεμένα με τον υπόλοιπο χάρτη. Ακόμα και αν κάποια σκέψη, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται μερικώς ασύνδετη με τις υπόλοιπες, την τοποθετούμε στον χάρτη και παρατηρούμε τη σταδιακή εξέλιξή της και τον τρόπο που συμβάλλει στη συνολική εικόνα. Έτσι, αποφεύγουμε τον αυτοπεριορισμό μόνο σε αυτά που ήδη γνωρίζουμε. Μπορούμε να θέσουμε σχετικά ερωτήματα στον εαυτό μας, προκειμένου να ενισχύσουμε τον συλλογισμό μας. Για παράδειγμα, «Τι σκέφτεσαι γύρω από την κεντρική ιδέα;», «Τι σε ενθουσιάζει σε αυτήν;», «Τι σε σταματάει;», «Τι ακριβώς πραγματεύεται η συγκεκριμένη ιδέα, ποια είναι η ουσία της, ή η επιθυμία πίσω από αυτήν; Ποια είναι η ανάγκη;», «Ποιος άλλος σχετίζεται μαζί της;»
Είναι σημαντικό το φύλλο που θα χρησιμοποιήσουμε να είναι μεγάλο και να επιλέξουμε από 3 έως 5 χρώματα. Επίσης, προτιμούμε μεμονωμένες λέξεις ή πολύ σύντομες φράσεις, χρησιμοποιούμε τα χρώματα για να διαχωρίσουμε ιδέες, σύμβολα, λέξεις ή εικόνες για να τις απεικονίσουμε. Προτιμούμε την απεικόνιση κυρίως μέσα από τα σκίτσα για να ενεργοποιηθεί και το δεξί ημισφαίριο που διεγείρεται κυρίως από τα χρώματα και τις εικόνες. Ταυτόχρονα, μέσω των λέξεων ενεργοποιείται και η αριστερή πλευρά του εγκεφάλου και έτσι διατηρούμε ενεργό μεγάλο μέρος του συνολικού
εγκεφάλου. Με αυτόν τον τρόπο είναι πιο εύκολο να εστιάσουμε και να παρατηρήσουμε σημεία που θα μας δώσουν πολύτιμες πληροφορίες και να ομαδοποιήσουμε τον συλλογισμό μας. Έτσι θα μας είναι ευκολότερο να ανατρέχουμε στις σημειώσεις μας και να ανακαλούμε τις πληροφορίες του “χάρτη” μας.
