Ο χρυσός κανόνας 80/20 των επιχειρήσεων
Ο κανόνας 80/20 ή αλλιώς αρχή του Pareto δίνει έμφαση και προτεραιότητα σε όσα έχουν πραγματική σημασία για την επίτευξη ενός αποτελέσματος. Αποτελεί μία τεχνική στατιστικής ανάλυσης, που προέκυψε στις αρχές του 1900 από τις παρατηρήσεις του Ιταλού επιστήμονα VilfredoPareto. Έγινε γνωστός σαν κανόνας στα τέλη του 1940 από τον πρωτοπόρο στον τομέα διαχείρισης ποιότητας και θεμελιωτή του σύγχρονου managment, JosephJuran, ο οποίος επιβεβαίωσε ότι η κατανομή του 80/20 εμφανίζεται πολύ συχνά και έτσι γενίκευσε τον κανόνα, αποκαλώντας τον «νόμο των σημαντικών ολίγων και των ασήμαντων πολλών» («Law of the vital few and the trivial many»).
Τι σημαίνει όμως αυτό; Ο κανόνας 80/20 στην ουσία υποδηλώνει ότι το 80% των αποτελεσμάτων προέρχεται από το 20% των αιτιώνή με απλά λόγια ότι το μεγαλύτερο μέρος ενός αποτελέσματος, προέρχεται από μια ζωτική μειοψηφία προσπαθειών, παραγόντων ή αιτιών. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την κατανομή τoυ Parote: το 20% των καταστημάτων παράγουν το 80% των εσόδων, το 20% των μηνυμάτων marketing αντιπροσωπεύει το 80% των αποτελεσμάτων μιας καμπάνιας, το 20% των πελατών είναι υπεύθυνο για το 80% των παραπόνων κ.ο.κ.
Η ανισομερής κατανομή κατά Paretoωστόσο δεν απαιτεί οι αριθμοί να αποδίδουν ένα σύνολο επί τοις 100, αλλά τονίζει ότι το σύνολο των αποτελεσμάτων που έχουμε, υποκινείται και παράγεται από ένα μικρό αριθμό παραγόντων. Ο κανόνας ισχύει συνήθως κατά προσέγγιση και μπορεί να διαφοροποιηθεί αριθμητικά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, χωρίς όμως να εντοπίζονται μεγάλες αποκλίσεις. Ο κανόνας 80/20 χαρακτηρίζεται από την απλότητα στην εφαρμογή του, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα ιδιαίτερα ισχυρό εργαλείο διαχείρισης με πολλαπλές εφαρμογές σε όλους τους τομείς των επιστημών, αλλά και της προσωπικής ζωής. Αυτό που τελικά μας δείχνει είναι ότι οτιδήποτε είναι μετρήσιμο, μπορεί να γίνει εύκολα αποδοτικά διαχειρίσιμο. Για τον κόσμο των επιχειρήσεων αυτό περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα, όπως: τον οικονομικό σχεδιασμό, τον στρατηγικό σχεδιασμό, τη λήψη αποφάσεων, την επίλυση προβλημάτων, τη μεγιστοποίηση κερδών κ.α. και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το σύνολο των δραστηριοτήτων μιας εταιρείας ή ενός οργανισμού (marketing, πωλήσεις, παραγωγή, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού κ.λπ.).
Η IBM (International Business Machines Corporation) ήταν από τις πρώτες εταιρείες που εφάρμοσαν την αρχή του Pareto. Παρατήρησε ότι ένας μέσος υπολογιστής στο 80% του χρόνου λειτουργίας του χρησιμοποιούσε μόνο το 20% του λειτουργικού του κώδικα και έτσι αναβάθμισε το μικρό αυτό ποσοστό του κώδικα, ώστε να είναι πιο προσιτό και φιλικό προς το χρήστη με αποτέλεσμα να υπερισχύσει έναντι των ανταγωνιστικών εταιρειών.Η αποτελεσματικότητα του κανόνα πέρα από την αποδοτικότερη εκμετάλλευση των πόρων, ενισχύει και τον σχεδιασμό μιας ανταγωνιστικής στρατηγικής επενδύσεων. Αποτρέπει την επένδυση χρόνου, ενέργειας και κεφαλαίου σε τομείς μικρής αξίας και ωθεί τις επιχειρησιακές αναλύσεις στα αίτια της κερδοφορίας και στις επιλογές που θα διατηρήσουν τη βιωσιμότητα της εταιρείας και θα οδηγήσουν στην ευημερία της.
Η παραγωγή νέων προϊόντων ή η κατάργηση και η αναβάθμιση των παραγόμενων προϊόντων μιας εταιρείας μπορεί επομένως να βασιστεί στον κανόνα 80/20 με τη μελέτη του 20% των σημαντικά κερδοφόρων προϊόντων και των χαρακτηριστικών τους. Αντίστοιχα, μπορεί να αναδειχθεί το 20% των πελατών που φέρνουν τα μεγαλύτερα κέρδη στην επιχείρηση, οπότε η επιχείρηση να κατορθώσει να εστιάσει περισσότερο στην ικανοποίησή τους ή να προσπαθήσει να μειώσει την επιχειρηματική εξάρτησή της από τους συγκεκριμένους πελάτες, αναζητώντας νέους πελάτες με τους οποίους αυτό το 20% μοιράζεται κοινά χαρακτηριστικά. Ο κανόνας 80/20 μπορεί να αποτελέσει ιδανικό μοντέλο και στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, αναδεικνύοντας τους καλύτερους εργαζόμενους, δηλαδή το κορυφαίο 20% των υπαλλήλων της εταιρείας, στους οποίους η εταιρεία μπορεί να παραχωρήσει μεγαλύτερες ανταμοιβές ή να βασιστεί για να διαμορφώσει τα απαιτούμενα προσόντα για την καλύτερη επιλογή προσωπικού.
Ένα μειονέκτημα του κανόνα 80/20 είναι ότι όταν εφαρμοστεί για κάτι καινοτόμο ή για κάτι που δεν ακολουθεί την πεπατημένη, μπορεί να μην αναδείξει μια ιδέα σαν την πιο αποτελεσματική επιλογή.Ένα συγκεκριμένο προϊόν ή μια υπηρεσία που δεν έχει δοκιμαστεί, μπορεί να χρειαστεί έως και έξι χρόνια για να κατακτήσει τις αγορές, ωστόσο σύμφωνα με την αρχή του Pareto, θα μπορούσε να είχε εγκαταλειφθεί σαν επιλογή πολύ πριν καταφέρει να κατακτήσει ένα μερίδιο αγοράς ή προτού προλάβει να φέρει τελικά κέρδη σε μια εταιρεία.
