Τα στάδια ανάπτυξης μίας ομάδας «Tuckman’s Stages»
Το μοντέλο των πέντε σταδίων ανάπτυξης κατάTuckman(Tuckman’s Stages), δημοσιεύτηκε το 1965 από τον Bruce Tuckman και αναθεωρήθηκε λίγα χρόνια αργότερα, ωστόσο χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Αποτελεί μια χρήσιμη ανασκόπηση της ανάπτυξης και της συμπεριφοράς μίας ομάδας και μας επιτρέπει να αντιληφθούμε τις απαραίτητες και αναπόφευκτες διαδικασίες που την καθοδηγούν. Όταν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τη λειτουργία αυτών των σταδίων, μπορούμε να βοηθήσουμε μία νέα ομάδα να γίνει αποτελεσματικότερη, να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τα προβλήματα που προκύπτουν, να βρει λύσεις και φυσικά να γίνει πιο παραγωγική.
- Forming: Στάδιο συλλογής και διερεύνησης πληροφοριών. Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει την πρώτη επαφή των μελών. Κατά τη διάρκεια της περιόδου γνωριμίας συνήθως τα μέλη είναι ευγενικά και φιλικά μεταξύ τους, ενώ συμπεριφέρονται πιο ανεξάρτητα. Κυριαρχούν ο ενθουσιασμός και η αβεβαιότητα. Τα μέλη μαθαίνουν για την οργανωτική δομή της ομάδας, τις ευκαιρίες, τις προκλήσεις, τις απαιτήσεις, τους στόχους και τα χρονοδιαγράμματα του έργου.
Tips:Αφήστε τα μέλη να μοιραστούν ανησυχίες και προβληματισμούς, ορίστε την κατάλληλη συμπεριφορά για τα μέλη της ομάδας, επεξηγήστε το έργο, καθορίστε σαφώς τους ρόλους των μελών, εισάγετε ένα πρότυπο επίλυσης προβλημάτων ή κάποιες σχετικές κατευθυντήριες.
- Storming: Χαρακτηρίζεται ως στάδιο ανταλλαγής. Τα μέλη αναγνωρίζουν πλέον τις διαφορές στην προσωπικότητα, τον τρόπο εργασίας και τους στόχους που έχει ο καθένας. Παρατηρούνται οι πρώτες συγκρούσεις για ζητήματα συνεργασίας, παραγωγικότητας, ρόλων και ηγεσίας.
Tips: Δώστε ανατροφοδότηση για τις δυσλειτουργίες, κατανείμετε τις εργασίες, εστιάστε στο πρόβλημα, διαχειριστείτε τις συγκρούσεις που εμφανίζονται, δώστε έμφαση στους στόχους, βοηθήστε τα μέλη να αναπτύξουν εμπιστοσύνη μεταξύ τους.
- Norming: Σηματοδοτεί το στάδιο της αποδοχής. Τα μέλη της ομάδας υιοθετούν ένασύνολο κανόνων και προτύπων, επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά και συνεργάζονται καλύτερα. Τα μέλη σέβονται τις διαφορετικές απόψεις και αντιμετωπίζουν θετικά τις μεταξύ τους διαφορές. Κυριαρχεί η διάθεση για επίτευξη του κοινού στόχου και σημειώνεται σημαντική πρόοδος.
Tips: Ενισχύστε τους βασικούς κανόνες της ομάδας, αξιολογήστε και αξιοποιήστε τις ιδέες των μελών, προωθήστε την άμεση επίλυση συγκρούσεων.
- Performing: Χαρακτηρίζεται από παραγωγικότητα και στοχοπροσήλωση. Η ομάδα είναι πιο ώριμη, οργανωμένη και αποτελεσματική και δίνει έμφαση στη συνεργασία. Ο κύριος προσανατολισμός είναι η επίλυση προβλημάτων και η επίτευξη των στόχων.
Tips: Αναθέστε δίκαια τις εργασίες, ανταμείψτε τα αποτελέσματα, επικεντρωθείτε στην ανάπτυξη των μελών της ομάδας που δυσκολεύονται, αξιολογήστε την απόδοση και κάντε διορθωτικές κινήσεις για τυχόν δυσλειτουργίες.
- Adjourning: Περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του έργου και τη διάλυση της ομάδας, καθώς τα μέλη της ομάδας μετακινούνται προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Δεν σχετίζεται με τη διαχείριση και ανάπτυξη μιας ομάδας, αλλά περισσότερο με την ευημερία των μελών της. Κάποια μέλη μπορεί να βιώσουν συναισθήματα θλίψης και ανασφάλειας, καθώς με την ολοκλήρωση του έργου, ολοκληρώνεται και μία εμπειρία που μπορεί να επέφερε σημαντικές αλλαγές στην προσωπική ανάπτυξη, την επαγγελματική εξέλιξη και τη ρουτίνα κάποιων μελών.
Tips: Επιτρέψτε και προωθήστε τον εορτασμό της επιτυχίας, καθώς και τον αποχαιρετισμό, ανταμείψτε την προσπάθεια των μελών, κάντε μια ανασκόπηση της εξέλιξης του έργου (βέλτιστες πρακτικές και εμπόδια) και των κοινών εμπειριών, δώστε ανατροφοδότηση και συμβουλές στα μέλη, υποστηρίξτε τα μελλοντικά σχέδια των μελών, τη μετάβασή τους σε ένα νέο έργο ή την ανάληψη μιας καινούργιας θέσης.
Η ανάπτυξη μιας ομάδας είναι μια πολύπλοκη και συνεχώς μεταβαλλόμενη διαδικασία που απαιτεί παρακολούθηση και προσαρμογή. Είναι πολύ πιθανό η ομάδα να υποχωρήσει σε προηγούμενο στάδιο, όταν προκύψουν νέες προκλήσεις ή διαφοροποιηθούν οι απαιτήσεις.Το μοντέλο μας δείχνει ότι όσο μια ομάδα λειτουργεί και αναπτύσσεται, οι σχέσεις μεταξύ των μελών διαφοροποιούνται και το ηγετικό στυλ που ακολουθείται οφείλει να εναλλάσσεται ανά περίπτωση. Στην αρχή για παράδειγμα οι οδηγίες χρειάζεται να είναι πιο κατευθυντικές και σαφείς με έμφαση στην οργάνωση, ενώ όσο περνάει ο καιρός ο υπεύθυνος της ομάδας ίσως χρειαστεί να αναλάβει έναν περισσότερο συμβουλευτικό ρόλο, στη συνέχεια να κατανείμει ευθύνες και να ενισχύσει τα μέλη και προς στο τέλος να αναλάβει έναν ρόλο περισσότερο εποπτικό και υποστηρικτικό.
