Εργασιακή κουλτούρα βασισμένη στον φόβο
Τις περισσότερες φορές η εργασιακή κουλτούρα που διέπει μια επιχείρηση ή εταιρεία κινείται σε ένα φάσμα μεταξύ ψυχολογικής ασφάλειας και φόβου. Ένας εργασιακός χώρος όμως που βασίζεται στον φόβο είναι ένας χώρος στον οποίο κυριαρχεί το αίσθημα του φόβου επηρεάζοντας τη συμπεριφορά των εργαζομένων. Ορισμένες τακτικές που βασίζονται στον φόβο είναι εύκολα αναγνωρίσιμες (π.χ. περικοπές μισθών, απολύσεις, μειωμένες παροχές) αλλά, μπορεί να υπάρχουν και άλλες που είναι λιγότερο προφανείς (π.χ. σιωπηρές απειλές, εκφοβισμός σε επίπεδο επικοινωνίας). Αντίθετα, σε έναν υγιή χώρο εργασίας κυριαρχεί η εμπιστοσύνη και αίσθηση ασφάλειας.
Η χρήση του φόβου ως κίνητρο, παρότι συνοδεύεται από μεγάλο ρίσκο, στην αρχή φαίνεται να λειτουργεί ικανοποιητικά, καθώς μοιάζει να βοηθά τους εργαζόμενους να διατηρήσουν ένα καλό επίπεδο εγρήγορσης. Το πρόβλημα είναι ότι η κινητοποίηση αυτή διαρκεί λίγο και το κόστος που προκύπτει είναι πολύ μεγαλύτερο από τα οφέλη. Όταν ο φόβος γίνεται ένας παγιωμένος δείκτης της κουλτούρας ενός οργανισμού προκαλεί, χωρίς αμφιβολία, μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις.
Τα αποτελέσματα των τακτικών που βασίζονται στον φόβο επηρεάζουν αρνητικά τη δέσμευση των εργαζομένων, βλάπτουν το ηθικό των υπαλλήλων και τους αποτρέπουν από το να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Αναπόφευκτα παρατηρούνται φαινόμενα μειωμένης αποδοτικότητας και παραγωγικότητας, έλλειψης συμμετοχής και απομόνωσης. Μια εργασιακή κουλτούρα που βασίζεται στον φόβο κάνει τους εργαζόμενους να αισθάνονται άγχος και αβεβαιότητα, ενώ σταδιακά επιβαρύνει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική τους υγεία. Μακροπρόθεσμα το εργασιακό περιβάλλον γίνεται δυσλειτουργικό, αποκλείοντας την ελεύθερη και ανοιχτή ανταλλαγή ιδεών, την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στην εμπειρία των πελατών και ενδέχεται να επηρεάσει και τη δημοτικότητα της επιχείρησης, ιδίως στη σύγχρονη εποχή, κατά την οποία το διαδίκτυο εξυπηρετεί την ταχύτατη διάδοση των πληροφοριών.
Ποιά σημάδια μπορεί να υποδηλώνουν ότι ο φόβος κυριαρχεί στην εργασιακή κουλτούρα ενός οργανισμού:
● Τα ανώτερα στελέχη ειδικεύονται στην τιμωρία των παραβάσεων, στη μέτρηση των αποτελεσμάτων και στη διατήρηση της τάξης. Οι υπάλληλοι λειτουργούν σαν εκτελεστές εντολών, ενώ παράλληλα δίνεται μεγάλη έμφαση στη διαχείριση των εργαζομένων με γνώμονα την επίτευξη συγκεκριμένων μόνο στόχων.
● Κάθε πρόσκληση στο γραφείο ανωτέρου σχετίζεται με κάποιο πρόβλημα που έχει προκύψει. Οι προϊστάμενοι θεωρούν δεδομένη την επιτυχία, αλλιώς η αποτυχία δεν είναι ανεκτή. Δεν υπάρχει περιθώριο για ανατροφοδότηση.
● Οι εργαζόμενοι αρνούνται να συζητήσουν θέματα που έχουν σχέση με τη δουλειά τους. Παρατηρείται μεγάλος αριθμός εργαζομένων που εγκαταλείπουν την εταιρεία εξαιτίας της κακής διαχείρισης.
● Ο εργαζόμενοι είναι λιγότερο πιθανό να αναλάβουν την ευθύνη για τα λάθη τους.
● Δεν μπορεί κάποιος να εκφράσει μια άποψη που δεν ταιριάζει με τις απόψεις που έχουν τα ανώτερα στελέχη και να εισακουστεί.
● Οι άνθρωποι που εξελίσσονται εντός της εταιρείας είναι όσοι υιοθετούν την κουλτούρα που βασίζεται στον φόβο.
● Παρατηρούνται συχνά συναισθηματικά ξεσπάσματα από τα ανώτερα στελέχη και υπάρχει ανοχή στην ακατάλληλη συμπεριφορά από συγκεκριμένους εργαζόμενους που εξυπηρετούν τους συγκεκριμένους στόχους της εταιρείας.
● Κυριαρχεί η μονόδρομη επικοινωνία (από τα ανώτερα προς τα κατώτερα στελέχη).
● Οι βασικές αξίες που δεν είναι σαφώς κατανοητές και διατυπωμένες ή δεν ακολουθούνται.
Οι άνθρωποι σίγουρα δεν μπορούν να εργαστούν αποτελεσματικά για πολύ καιρό σε μια ατμόσφαιρα φόβου. Επιπλέον, η ψυχολογική ασφάλεια χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχεία για την ενεργοποίηση της δέσμευσης και της υψηλής απόδοσης. Για να παραμείνει λοιπόν ένας οργανισμός ανταγωνιστικός και αποτελεσματικός στη σύγχρονη εποχή, οφείλει πρωτίστως να έχει μεριμνήσει για την ευημερία και την ασφάλεια των υπαλλήλων του.
Διάβασε ακόμα:
Τι είναι η συναισθησία και πώς μας επηρεάζει
Επενδυτικές επιλογές σε περιβάλλον επιβράδυνσης των οικονομιών
