H παγίδα της ευγνωμοσύνης
Η ευγνωμοσύνη είναι ένα από τα πιο δυνατά συναισθήματα με εξαιρετικά οφέλη σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, ακόμη και σε περιόδους προκλήσεων και αλλαγών. Μας επιτρέπει να αναλογιστούμε τον τρόπο με τον οποίο απολαμβάνουμε την υποστήριξη και την επιβεβαίωση από τους άλλους ανθρώπους και αποτελεί μια επιβεβαίωση της καλοσύνης για όλα εκείνα τα καλά πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας ή έχουμε απολαύσει κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Το βίωμα της ευγνωμοσύνης αντανακλά την εύνοια για απολαβές ή πρόσωπα στη ζωή μας και ανταποδίδεται με αισθήματα καλοσύνης, ζεστασιάς και άλλες μορφές γενναιοδωρίας.
Η έκφραση ειλικρινούς ευγνωμοσύνης προσφέρει στους άλλους ένα υπέροχο είδος αναγνώρισης, αδιαμφισβήτητα εμβαθύνει τη συναισθηματική οικειότητα μεταξύ των ανθρώπων και τους βοηθά να επικεντρωθούν ξανά σε όσα έχουν, παρά τα όποια ελλείμματα. Ορισμένοι άνθρωποι είναι εκ φύσεως επιρρεπείς στο να βιώνουν αισθήματα ευγνωμοσύνης πιο συχνά από άλλους, αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι είναι μια καλλιεργήσιμη δεξιότητα.
Γενικότερα η ευγνωμοσύνη αναγνωρίζεται ως:
• συναίσθημα, το οποίο και γίνεται αντιληπτό σαν ένα σύντομο βίωμα και σχετίζεται κάθε φορά με μια συγκεκριμένη εμπειρία που το εμπνέει.
• συναισθηματικό χαρακτηριστικό, που σχετίζεται με τη γενική στάση ενός ανθρώπου, γι΄ αυτό και κάποιοι άνθρωποι φαίνεται να αισθάνονται πιο συχνά ευγνωμοσύνη από άλλους. Συνδέεται μάλιστα και με άλλα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως η ευσυνειδησία και η εξωστρέφεια.
• διάθεση, καθώς οι άνθρωποι μπορεί να βιώνουν περιόδους κατά τις οποίες νιώθουν γενικά πιο ευγνώμονες και άλλες περιόδους μπορεί να βιώνουν ευγνωμοσύνη λιγότερο συχνά.
Παρόλα αυτά υπάρχει ο κίνδυνος να εγκλωβιστεί κανείς στο συναίσθημα της ευγνωμοσύνης και συστηματικά να παραμελεί ή να αγνοεί πράγματα και γεγονότα που στην πραγματικότητα απαιτούν περισσότερη κριτική και προσωπική αξιολόγηση. Η φράση «παγίδα της ευγνωμοσύνης» περιγράφει στην ουσία ένα είδος γνωστικής διαστρέβλωσης που συνήθως προκύπτει από παρεξηγήσεις σχετικά με τη φύση ή την πρακτική της ευγνωμοσύνης. Μια συνθήκη κατά την οποία οι άνθρωποι εγκλωβίζονται σε μια απατηλή «καλοσύνη» εντός μιας σχέσης, νιώθοντας υποχρεωμένοι να ανταποκριθούν επειδή πιστεύουν ότι οφείλουν να το κάνουν και όχι επειδή πραγματικά το θέλουν. Σε τέτοιου είδους σχέσεις συνήθως οι άνθρωποι νιώθουν ενοχές επειδή δεν αισθάνονται ευγνώμονες και δυσκολεύονται να διαχειριστούν το βάρος της ανταπόδοσης. Ως αποτέλεσμα η ικανότητά τους να απολαμβάνουν τη γνήσια ευγνωμοσύνη φθίνει. Αντίστοιχα, η άλλη πλευρά μπορεί να παρουσιάζει μια υποτιθέμενη γενναιοδωρία σαν στρατηγική παγίδευσης για να διατηρήσει τη σχέση, να ενισχύει την αίσθηση του καθήκοντος και της αναγκαστικής ανταπόδοσης ως απάντηση σε εκδηλώσεις καλοσύνης ή να έχει ως απώτερο στόχο να χειραγωγήσει τον αποδέκτη.
Η γνήσια ευγνωμοσύνη έχει τη μορφή μιας αμοιβαίας επωφελούς συνθήκης και βασίζεται στο σεβασμό της αυτονομίας του άλλου, προάγει βαθύτερους δεσμούς και κατανόηση.
Διάβασε ακόμα:
Βασικές αρχές του ανθρώπινου δυναμικού για την αφοσίωση των εργαζομένων
Η τεχνική του να αγνοείς και η σχέση της με την ευτυχία
