H ψυχολογική ασφάλεια στον εργασιακό χώρο
Στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, τα περισσότερα στελέχη ανθρώπινου δυναμικού όπως και τα ανώτερα στελέχη καταλήγουν στο ότι οι οργανισμοί/επιχειρήσεις επωφελούνται από την ποικιλομορφία σκέψης.
Οι ομάδες που αποτελούνται από άτομα με διαφορετικές εμπειρίες ζωής είναι περισσότερο ικανές στο να αναγνωρίζουν τα προβλήματα και να προσφέρουν δημιουργικές λύσεις από ό,τι ομάδες ανθρώπων με παρόμοιες εμπειρίες ζωής. Τι γίνεται όμως αν κάποια μέλη της ομάδας δεν αισθάνονται άνετα να μιλήσουν; Τι γίνεται αν φοβούνται να μοιραστούν τις ανησυχίες τους ή αντιστέκονται στο να κάνουν προκλητικές ερωτήσεις; Τι γίνεται αν αποφεύγουν να προτείνουν καινοτόμες ιδέες επειδή ανησυχούν για την απόρριψη;
Η έλλειψη ψυχολογικής ασφάλειας στην εργασία επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις. Πρώτον, όταν οι άνθρωποι δεν αισθάνονται άνετα να μιλούν για πρωτοβουλίες που δεν λειτουργούν, η επιχείρηση χάνει την ευκαιρία να αποτρέψει μία επερχόμενη αποτυχία. Και όταν οι εργαζόμενοι δεν είναι πλήρως αφοσιωμένοι, ο οργανισμός έχει χάσει την ευκαιρία να αξιοποιήσει τις δυνάμεις όλων των ταλέντων του.
Ένας ψυχικά ασφαλής χώρος εργασίας ξεκινά με το αίσθημα του ανήκειν. Όπως και η ιεραρχία των αναγκών του Maslow – η οποία δείχνει ότι όλοι οι άνθρωποι απαιτούν την ικανοποίηση των βασικών τους αναγκών προτού μπορέσουν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους – οι εργαζόμενοι πρέπει να αισθάνονται αποδεκτοί προτού μπορέσουν να βελτιώσουν τους οργανισμούς τους.
Σύμφωνα με τον Dr. Timothy Clark, ειδικό στη θεωρία των σταδίων της ψυχικής ασφάλειας, οι εργαζόμενοι πρέπει να περάσουν από τα ακόλουθα 4 στάδια προτού νιώσουν ελεύθεροι να συνεισφέρουν και να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό τους.
Τα 4 στάδια της ψυχικής ασφάλειας
Στάδιο 1 – Ασφάλεια ένταξης: Η ασφάλεια ένταξης ικανοποιεί τη βασική ανθρώπινη ανάγκη να συνδεθεί κανείς με τους άλλους και να ανήκει σε μία ομάδα. Σε αυτό το στάδιο, η ασφάλεια προέρχεται από την αποδοχή των άλλων. Αισθάνεστε δηλ. ασφαλείς όταν είστε ο εαυτός σας και γίνεστε αποδεκτοί για αυτό που είστε, συμπεριλαμβανομένων των μοναδικών χαρακτηριστικών και των χαρακτηριστικών που σας καθορίζουν.
Στάδιο 2 – Ασφάλεια του μαθητή: Η ασφάλεια του μαθητή ικανοποιεί την ανάγκη για μάθηση και ανάπτυξη. Σε αυτό το στάδιο, αισθάνεστε ασφαλείς όταν σας δίνεται η ευκαιρία να κάνετε ερωτήσεις, όταν δίνετε και λαμβάνετε ανατροφοδότηση, και όταν σας επιτρέπεται να πειραματιστείτε ακόμα και κάνοντας λάθη.
Στάδιο 3 – Ασφάλεια συνεισφέροντος: Η ασφάλεια του συνεισφέροντος ικανοποιεί την ανάγκη του ατόμου να διακριθεί και να κάνει τη διαφορά. Σε αυτό το στάδιο, αισθάνεστε ασφαλείς όταν σας επιτρέπεται να χρησιμοποιήσετε τις δεξιότητες και τις ικανότητές σας για να συνεισφέρετε ουσιαστικά.
Στάδιο 4 – Ασφάλεια του διεκδικητή: Η ασφάλεια του διεκδικητή ικανοποιεί την ανάγκη να διεκδικήσει πράγματα για να βελτιώσει την ατομική του κατάσταση ή την κατάσταση της ομάδας. Σε αυτό το στάδιο αισθάνεστε ασφαλείς όταν παρέχεται η δυνατότητα να μιλήσετε και να αμφισβητήσετε την υπάρχουσα κατάσταση μόλις επισημάνετε ότι υπάρχει ευκαιρία για αλλαγή ή βελτίωση.
Πως θα επιτευχθεί η ψυχολογική ασφάλεια
Για να επιτευχθεί η ψυχολογική ασφάλεια πρέπει αρχικά να τεθεί ως ρητή προτεραιότητα. Μιλήστε για τη σημασία της δημιουργίας ψυχολογικής ασφάλειας στην εργασία, συνδέοντάς την με έναν ανώτερο σκοπό που είναι η προώθηση μεγαλύτερης οργανωτικής καινοτομίας, η δέσμευση της ομάδας και η αίσθηση του «ανήκειν».
Διευκολύνετε τον καθένα να μιλήσει. Δείξτε γνήσια περιέργεια και τιμήστε την ειλικρίνεια και την αλήθεια. Να είστε ανοιχτόμυαλοι και συμπονετικοί όταν κάποιος είναι αρκετά γενναίος για να πει κάτι που αμφισβητεί το statusquo.
Καθιερώστε κανόνες για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η αποτυχία. Μην τιμωρείτε τον πειραματισμό και την ανάληψη (λογικού) ρίσκου. Ενθαρρύνετε τη μάθηση από την αποτυχία και την απογοήτευση και μοιραστείτε ανοιχτά τα σκληρά κερδισμένα μαθήματα που έχετε πάρει από τα λάθη. Με τον τρόπο αυτό θα ενθαρρύνετε την καινοτομία, αντί να τη σαμποτάρετε.
Δημιουργήστε χώρο για νέες ιδέες. Σκεφτείτε αν θέλετε μόνο ιδέες που έχουν δοκιμαστεί διεξοδικά ή αν είστε πρόθυμοι να δεχτείτε δημιουργικές, εκτός πλαισίου ιδέες που δεν είναι ακόμη καλά διατυπωμένες. Μάθετε πώς να αγκαλιάζετε νέες ιδέες για να προωθήσετε πιο καινοτόμες νοοτροπίες στην ομάδα σας.
Αγκαλιάστε τις παραγωγικές συγκρούσεις. Προωθήστε τον διάλογο και την παραγωγική συζήτηση και εργαστείτε για την παραγωγική επίλυση των συγκρούσεων. Οι ηγέτες μπορούν να θέσουν τις βάσεις για σταδιακή αλλαγή, καθιερώνοντας τις προσδοκίες της ομάδας για τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ψυχολογική ασφάλεια.
Όταν το κλίμα μιας ομάδας χαρακτηρίζεται από διαπροσωπική εμπιστοσύνη και κλίμα σεβασμού, τα μέλη αισθάνονται ελεύθερα να συνεργαστούν και δεν φοβούνται να ρισκάρουν, ιδιότητα που προωθεί την καινοτομία.
Διάβασε ακόμα:
Πώς να αποφύγεις την ανία στη δουλειά
Πώς μπορεί κάποιος να προσαρμοστεί πιο εύκολα σε μία καινούρια δουλειά
Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την παρακίνηση των εργαζομένων;
