Η απολογία και η συγγνώμη στην εργασία
Είναι σχεδόν αδύνατο να ολοκληρώσουμε την επαγγελματική μας πορεία, χωρίς να κάνουμε λάθη. Αναπόφευκτα θα έρθει η στιγμή που θα χρειαστεί να ζητήσουμε συγγνώμη ή να απολογηθούμε για τις πράξεις, τις αποφάσεις ή τα λόγια μας. Δυστυχώς, πολλοί εργαζόμενοι δυσκολεύονται να αποδεχθούν και να αναγνωρίσουν τα λάθη τους, με αποτέλεσμα οι μικρές παρεξηγήσεις να κλιμακώνονται και σταδιακά να εδραιώνεται ένα αρνητικό κλίμα συνεργασίας. Ορισμένοι εργαζόμενοι αναφέρουν ότι μια ενδεχόμενη απολογία πολλές φορές είναι απλά περιττή, καθώς τα λάθη είναι μέρος της εργασίας και πρέπει να γίνονται κατανοητά και αποδεκτά, χωρίς πολλές επεξηγήσεις. Άλλοι δυσκολεύονται να ζητήσουν συγγνώμη γιατί φοβούνται τις συνέπειες και τις αντιδράσεις των συνεργατών τους, ευελπιστώντας ότι το σφάλμα τους θα περάσει απαρατήρητο. Ενώ, άλλοι αποφεύγουν τη συγγνώμη γιατί αισθάνονται ότι θα φανεί ως προσωπική αποτυχία ή ευαλωτότητα.
Στην πραγματικότητα είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας, ιδίως στην εργασία μας και να απολογηθούμε γι΄αυτά. Η αποδοχή των σφαλμάτων μας και η ανάληψη της ευθύνης που μας αναλογεί, δείχνουν ακεραιότητα, θάρρος, ειλικρίνεια και αξιοπιστία -πολύτιμα και απαραίτητα χαρακτηριστικά για κάθε επαγγελματία, αλλά και κάθε άνθρωπο-. Από την άλλη πλευρά είναι πιο συνετό να αποφεύγουμε να λέμε διαρκώς συγγνώμη για κάθε μικρό παράπτωμα στην καθημερινότητα της δουλειάς μας. Για παράδειγμα, θα πρέπει να διατηρούμε μια ισορροπία, δηλαδή αλλιώς θα αντιδράσουμε αν διαγράψουμε από απροσεξία το αρχείο στο οποίο εργαζόταν ένας συνάδελφος, αλλιώς αν παραβιάσαμε τους κανόνες της εταιρείας και αλλιώς αν υποσχεθήκαμε κάτι σε έναν σημαντικό πελάτη που δεν μπορούμε τελικά να εκπληρώσουμε.
Τι πρέπει να προσέξουμε;
• Πρόθεση: Η ειλικρίνεια είναι απαραίτητη και βοηθάει να μειωθεί η ένταση. Μια συγγνώμη που λέγεται απλά για να ειπωθεί, δεν είναι απλά άχρηστη, αλλά και ένδειξη ασέβειας. Ακόμα και όταν δεν έχουμε μετανιώσει πλήρως για τις πράξεις μας, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την επίδραση που είχαν στον συνάδελφο ή την εταιρεία μας. Αυτό που βοηθάει είναι το να σκεφτούμε τι θα θέλαμε πραγματικά να ακούσουμε, εάν ήμασταν στη θέση του άλλου.
• Δικαιολογίες και επεξηγήσεις: Η ισορροπία είναι πολύ λεπτή και συχνά μπορεί να φανεί ότι κάνουμε υπερπροσπάθεια για να αιτιολογήσουμε το λάθος μας. Προσπαθώντας πολλές φορές να εξηγήσουμε την αντίδρασή μας, αναλωνόμαστε σε δικαιολογίες που υποβαθμίζουν την μεταμέλειά μας. Παρόλο που είναι χρήσιμο πολλές φορές να αναφερθούμε στους λόγους που υποκίνησαν τη στάση μας, αυτό μπορεί να λειτουργήσει και αρνητικά, δίνοντας στον άλλον την εντύπωση ότι δεν θέλουμε να αναλάβουμε την ευθύνη της πράξης μας.
• Ανάληψη ευθύνης: Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την ευθύνη που μας αναλογεί, ακόμα και αν αυτό μας φέρνει σε αμήχανη θέση ή επιφέρει σοβαρές συνέπειες. Αυτό θα επιτρέψει στον συνάδελφο ή στην ομάδα μας να συνεχίσει να μας εμπιστεύεται και να μας υπολογίζει και θα μας δώσει την ευκαιρία να βελτιωθούμε και να εξελιχθούμε.
• Αντισταθμιστικά μέτρα: Τα αντισταθμιστικά μέτρα λειτουργούν μόνον εφόσον είναι εφικτά και πραγματοποιήσιμα. Σκεφτόμαστε και προτείνουμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε πρακτικά να επανορθώσουμε. Δεν υποσχόμαστε πράγματα που δεν είναι ρεαλιστικά ή που ξέρουμε ότι δεν θα καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε. Μπορούμε να δώσουμε επίσης την ευκαιρία στον άλλον να προτείνει κάτι, ώστε να διορθωθεί το λάθος μας ή να μειωθούν οι απώλειες. Η συνεργασία σε αυτό το επίπεδο επιβεβαιώνει την ειλικρινή στάση μας. Φυσικά η τήρηση των συμφωνημένων μέτρων είναι αδιαπραγμάτευτη και απαραίτητη για να μην υπάρχει ρήξη στο μέλλον.
• Τρόπος και χρόνος: Ιδανικά μια συγγνώμη πρέπει να ειπωθεί το συντομότερο, ώστε να αποφευχθούν οι όποιες αρνητικές συνέπειες μπορεί να προκαλέσει το λάθος μας. Είναι όμως σημαντικό να βρούμε τον κατάλληλο χρόνο και τρόπο για να την απευθύνουμε. Για παράδειγμα, είναι χρήσιμο να αναρωτηθούμε αν χρειάζεται να ειπωθεί στο σύνολο της ομάδας ή προσωπικά σε κάποιον ή αν απαιτεί μία επίσημη αναφορά ή μια πιο προσωπική προσέγγιση.
Πρέπει φυσικά να αξιολογούμε πότε μια συγγνώμη είναι χρήσιμο να ειπωθεί, σε ποιον και για ποιο λόγο. Εάν απλά αποφασίσουμε να ζητήσουμε συγγνώμη για να αποφύγουμε ευθύνες ή γιατί ξέρουμε ότι αυτό θα λειτουργήσει υπέρ μας, ώστε να αποφύγουμε τις όποιες συνέπειες, είναι μάλλον καλύτερο να το ξανασκεφτούμε.
