Η έννοια της «ασημένιας οικονομίας»
Eίναι πλέον δεδομένο το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει όχι μόνον η Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπολογίζεται ότι το 40% του πληθυσμού της ΕΕ, περίπου 220 εκατομμύρια άτομα, είναι άνω των 50 ετών, ποσοστό με σαφή ανοδική τάση. Η γήρανση του πληθυσμού, ως αποτέλεσμα μειωμένων γεννήσεων και αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για την εθνική οικονομία, λόγω των λίαν αυξημένων πόρων του κρατικού προϋπολογισμού που κατευθύνονται στα συστήματα υγείας, πρόνοιας και συνταξιοδότησης ειδικά για αυτή την πληθυσμιακή ομάδα.
Επιδίωξη μιας ευνομούμενης σύγχρονης κοινωνίας είναι η δημιουργία οικονομικών ευκαιριών και προστιθέμενης αξίας γύρω από το πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού. Έτσι προέκυψε η έννοια της «ασημένιας οικονομίας», η οποία συνδέεται με την κατηγορία του πληθυσμού άνω των 50 ετών (ο όρος «silver economy» προκύπτει από τα γκρίζα μαλλιά) και με την ποικίλη οικονομική δραστηριότητα που παράγεται ή σχετίζεται με τις ανάγκες της ηλικιακής αυτής ομάδας. Η αγοραστική δύναμη της ετερογενούς αυτής ομάδας, συνδεόμενη με τις ιδιαίτερες ανάγκες της για υγεία, περίθαλψη, στέγαση, σίτηση, ασφάλεια, μετακίνηση, αναψυχή, τουρισμό κ.λπ., είναι ικανή να δημιουργήσει μια «νέα» οικονομία μείζονος κλίμακος, δημιουργώντας νεοφυείς επιχειρηματικές δραστηριότητες, τεχνολογικές καινοτομίες, νέες μορφές εκπαιδευτικών και επαγγελματικών ειδικοτήτων, συμβάλλοντας έτσι στην καταπολέμηση της ανεργίας και στην αύξηση του ΑΕΠ, μέρος του οποίου θα είναι εφικτό να συγκροτήσει ένα κοινωνικό απόθεμα για τη στήριξη του κοινωνικού κράτους, με παράλληλη μείωση φορολογικών βαρών και εισφορών. Ως παραδείγματα επιχειρηματικών και τεχνολογικών δραστηριοτήτων της «ασημένιας οικονομίας» αναφέρονται η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών συνδεόμενων με την online παρακολούθηση και διάγνωση προβλημάτων υγείας, με την άσκηση και την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών, με την εξοικείωση με έξυπνες συσκευές για την υποβοήθηση ηλικιωμένων με κινητικά προβλήματα, με την κατασκευή «έξυπνων» κατοικιών που διευκολύνουν την καθημερινότητα των ηλικιωμένων, με την παροχή προσαρμοσμένων υπηρεσιών αναψυχής, μετακίνησης και τουρισμού, καθώς και με την παροχή εξειδικευμένης και ηλικιακά κατάλληλης μετεκπαίδευσης.
Η «ασημένια οικονομία» αποτελεί μέγιστη πρόκληση για το μέλλον των αναπτυγμένων δυτικών κοινωνιών. Το οικονομικό αυτό μοντέλο για να είναι αποτελεσματικό προϋποθέτει τη συνέργεια ποικίλων επιχειρηματικών, επιστημονικών και τεχνολογικών παραμέτρων. Ακριβώς στο σημείο αυτό ανακύπτει η πολιτική πρόκληση για τα διάφορα συστήματα διακυβέρνησης. Από την πολιτική που αντιδρά αποσπασματικά στις προκλήσεις του περιβάλλοντος και στις κοινωνικές πιέσεις, πρέπει να περάσουμε στην εποχή της στοχευμένης στρατηγικής πολιτικής, η οποία συνθέτει και συντονίζει. Συνεπώς απαιτείται στρατηγική πλαισίωση και καθορισμός της «ασημένιας οικονομίας», με επιτελικό σχεδιασμό και εφαρμογή πολιτικής δικτύωσης αρμοδιοτήτων περισσότερων κυβερνητικών τομέων, π.χ. οικονομίας, υγείας, ανάπτυξης, περιβάλλοντος, μετακίνησης, τουρισμού, τεχνολογίας, επενδύσεων, εκπαίδευσης κ.λπ., με στόχο την γόνιμη «αξιοποίηση» ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού, το οποίο γίνεται όλο και περισσότερο δυναμικό και ενεργό.
