Η εύνοια που απολαμβάνουν τα ελκυστικά άτομα στον χώρο εργασίας
Ακόμη και στον ανεπτυγμένο και φιλελεύθερο κόσμο, υπάρχουν πολλές προκαταλήψεις στον εργασιακό χώρο, οι οποίες ευθύνονται για το μη αξιοκρατικό ή άδικο πλεονέκτημα που έχουν ορισμένες ομάδες έναντι άλλων, ανεξάρτητα από το πραγματικό ταλέντο ή τις δυνατότητές τους: σεξισμός, ρατσισμός και ηλικιακή προκατάληψη, αποτελούν ένα μικρό δείγμα.
Ωστόσο, μία από τις πιο διαδεδομένες και εξέχουσες προκαταλήψεις δεν αναγνωρίζεται σχεδόν ποτέ, δηλαδή η «προκατάληψη της ομορφιάς» και η ευνοϊκή μεταχείριση που αυτή επιφέρει. Τα ελκυστικά άτομα έχουν περισσότερες πιθανότητες να κληθούν για συνέντευξη για δουλειά και να προσληφθούν, είναι πιο πιθανό να εξελιχθούν γρήγορα στην καριέρα τους μέσω συχνών προαγωγών και κερδίζουν υψηλότερους μισθούς από τα μη ελκυστικά άτομα. Οι συνήθεις εκδηλώσεις διακρίσεων λόγω εμφάνισης μπορεί να περιλαμβάνουν προκατάληψη έναντι παχύσαρκων ατόμων, περίεργα ντυμένων ή ατόμων με πολλά τατουάζ ή οποιουδήποτε ατόμου που δεν ταιριάζει στα κυρίαρχα αισθητικά κριτήρια μιας κοινωνίας.
Σε γενικές γραμμές, η προκατάληψη της ομορφιάς αφορά την ευνοϊκή μεταχείριση που λαμβάνουν τα άτομα όταν θεωρούνται πιο ελκυστικά, ανεξάρτητα από το αν αυτό συμβαίνει συνειδητά ή ασυνείδητα.
Μια προκατάληψη υπέρ της ελκυστικότητας υπάρχει ήδη στην εκπαίδευση, με μελέτες που δείχνουν ότι οι σωματικά ελκυστικοί φοιτητές τείνουν να λαμβάνουν υψηλότερους βαθμούς στο πανεπιστήμιο, επειδή αξιολογούνται ως πιο ευσυνείδητοι και ευφυείς, ακόμη και όταν δεν είναι. Αυτό συνάδει με την ευρύτερη διαπίστωση ενός πολύ καλά εδραιωμένου φαινομένου του «φωτοστέφανου», σύμφωνα με το οποίο οι ελκυστικοί άνθρωποι θεωρούνται γενικά πιο κοινωνικοί, υγιείς, επιτυχημένοι, ειλικρινείς και ταλαντούχοι.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές έστειλαν 11.000 πανομοιότυπα βιογραφικά για ποικίλες θέσεις εργασίας, τα οποία συνοδεύονταν από φωτογραφίες υποψηφίων διαφορετικών επιπέδων ελκυστικότητας. Οι ελκυστικές γυναίκες και οι ελκυστικοί άνδρες είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να κληθούν για συνέντευξη από ό,τι οι μη ελκυστικοί (ή χωρίς φωτογραφίες) υποψήφιοι.
Επιστημονικές μελέτες αναδεικνύουν επίσης μια καθιερωμένη σχέση μεταξύ ελκυστικότητας και μακροπρόθεσμου εισοδήματος, με την ομορφιά πάνω από το μέσο όρο να μεταφράζεται σε 10% έως 15% υψηλότερους μισθούς σε σχέση με την ομορφιά κάτω από το μέσο όρο.
Τα διαφορετικά επαγγέλματα απαιτούν διαφορετικά προσόντα. Δεν είναι πάντα εύκολο να καθοριστεί αν η εμφάνιση πρέπει να αντιμετωπίζεται ως παράγοντας προκατάληψης ή ως χαρακτηριστικό που είναι προσόν για την εργασία, ιδίως όταν η απόδοση των εργαζομένων εξαρτάται από τις αντιλήψεις που έχουν οι πελάτες γι’ αυτούς. Για παράδειγμα, επιχειρήσεις όπως τα γυμναστήρια ή τα ινστιτούτα αισθητικής είναι αναμενόμενο να επιθυμούν να προσλαμβάνουν ελκυστικούς υπαλλήλους γιατί αυτό θα προσελκύσει περισσότερους πελάτες.
Προφανώς, λοιπόν, υπάρχει ένα αθέμιτο πλεονέκτημα στο να θεωρείται κάποιος πιο ελκυστικός, και ένα αθέμιτο μειονέκτημα στο να θεωρείται κάποιος λιγότερο ελκυστικός. Αν και οι εργοδότες μπορούν να μετριάσουν αυτή τη μεροληψία εξαλείφοντας τα δεδομένα εμφάνισης από τις πρακτικές πρόσληψης, εστιάζοντας για παράδειγμα σε επιστημονικά τεκμηριωμένες αξιολογήσεις, προηγούμενες επιδόσεις και δεδομένα βιογραφικών, αντί για προσωπικές συνεντεύξεις, τα μέτρα αυτά δεν αρκούν για να εξαλείψουν τη μεροληψία, καθώς ακόμη και τα φαινομενικά αντικειμενικά δεδομένα είναι πιθανό να έχουν επηρεαστεί από προγενέστερες προκαταλήψεις: π.χ. αν οι ελκυστικοί άνθρωποι έχουν αξιολογηθεί ευνοϊκότερα στο παρελθόν, θα εμφανιστούν ως άτομα με υψηλές επιδόσεις στα βιογραφικά τους σημειώματα, και ούτω καθεξής.
Εν ολίγοις, είναι δύσκολο έργο να εξαλείψουμε την προκατάληψη της ομορφιάς από την εργασία και να καταστήσουμε την ελκυστικότητα λιγότερο σημαντικό παράγοντα για την επαγγελματική επιτυχία των ανθρώπων. Αλλά ένα πράγμα είναι σαφές: δεν θα καταφέρουμε ποτέ να το πετύχουμε αυτό αποφεύγοντας το θέμα ή προσποιούμενοι ότι η προκατάληψη δεν υπάρχει.
Διάβασε ακόμα:
Δύσκολες συζητήσεις στην εργασία: το μνημονικό STATE
Το φαινόμενο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας στις επιχειρήσεις
