Η μετάβαση στην “ψηφιακή ψυχική υγεία”
Καθώς όλο το φάσμα των ψηφιακών τεχνολογιών προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για την αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας, ολοένα και περισσότερα ψηφιακά εργαλεία χρησιμοποιούνται για την πρόληψη, την υποστήριξη, την ανίχνευση και τη θεραπεία στον κλάδο της ψυχικής υγείας. Στην πράξη, οι ψηφιακές τεχνολογίες οι οποίες προορίζονται να βελτιώσουν την ψυχική υγεία των ανθρώπων (είτε χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με υπηρεσίες ψυχικής υγείας είτε ανεξάρτητα από αυτές) νοούνται όλες οι παρεμβάσεις, τα εργαλεία και οι υπηρεσίες, που χρησιμοποιούν τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, π.χ. διαδίκτυο, φορητοί υπολογιστές, τάμπλετ, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συσκευές που μπορούν να φορεθούν, όπως «έξυπνα» βραχιόλια ή ρολόγια (wearables), εφαρμογές κινητών τηλεφώνων, καθώς και η εικονική πραγματικότητα, τα άβαταρ, τα chatbots και τα ρομπότ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση της εικονικής πραγματικότητας για την προσομοίωση πραγματικών σεναρίων που επιτρέπει στα άτομα να εξασκηθούν και να αναπτύξουν δεξιότητες σε ένα ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον.
Η υποστήριξη με βάση την τεχνολογία, τουλάχιστον εν μέρει, μπορεί να ξεπεράσει τα κοινά εμπόδια στη χρήση υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Αυτό συμβαίνει γιατί η τεχνολογία καθιστά τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας περισσότερο διαθέσιμες σε άτομα που διαβιούν σε απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και σε όσους δεν μπορούν να παρακολουθήσουν συνεδρίες δια ζώσης. Ένα άλλο πλεονέκτημα της “ψηφιακής ψυχικής υγείας” είναι ότι σταδιακά γίνεται πιο προσιτή όσον αφορά το κόστος και οι επαγγελματίες μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση και επικοινωνία με τους ασθενείς, μειώνοντας τον χρόνο αναμονής. Έχει φανεί μάλιστα ότι σε κάποιες περιπτώσεις η χρήση ψηφιακών εργαλείων αυξάνει τη δέσμευση των ασθενών στο θεραπευτικό πλάνο. Για παράδειγμα, εφαρμογές στο κινητό τηλέφωνο επιτρέπουν στους χρήστες να παρακολουθούν την πρόοδό τους, να στέλνουν δεδομένα στα οποία έχει άμεση πρόσβαση ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας που τους παρακολουθεί, να λαμβάνουν υπενθυμίσεις ενδυνάμωσης ή οδηγίες σχετικές με το πρωτόκολλο παρέμβασης που ακολουθούν κ.ο.κ.. Επιπλέον, οι ψηφιακές λύσεις φαίνεται να συμβάλλουν στη μείωση του στίγματος που συνδέεται με τα θέματα ψυχικής υγείας, διευκολύνοντας τους ανθρώπους να αναζητήσουν βοήθεια.
Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι υπηρεσίες “ψηφιακής ψυχικής υγείας” δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ευκολία από το σύνολο των ληπτών. Η χρήση ψηφιακών εργαλείων θα μπορούσε σε ορισμένες περιπτώσεις να δημιουργήσει ένα “ψηφιακό χάσμα”, δηλαδή να αποκλείσει όσους δεν ασχολούνται με την τεχνολογία λόγω ενδιαφερόντων, κόστους, περιορισμένης ευρυζωνικήκάλυψης δικτύου ή έλλειψης ψηφιακού γραμματισμού. Άλλα εμπόδια στη χρήση ψηφιακών εναλλακτικών περιλαμβάνουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας που μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα συμμετοχής (π.χ. ασθενείς που εκδηλώνουν ψυχωσική συμπτωματολογία), τεχνικά προβλήματα, καθώς και έλλειψη εξατομικευμένων προγραμμάτων που να καλύπτουν τις ανάγκες των ατόμων που τα χρησιμοποιούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι προς το παρόν πολλές εφαρμογές ψυχικής υγείας και διαδικτυακές πλατφόρμες δεν διαθέτουν εκτεταμένες μελέτες που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά τους.
Παρά τις όποιες δυσκολίες, η ψηφιακή τεχνολογία φαίνεται ότι έχει τη δυνατότητα να μετασχηματίσει την υγειονομική περίθαλψη, συνδέοντας ασθενείς, υπηρεσίες και δεδομένα με νέους τρόπους που δεν ήταν προηγουμένως διαθέσιμοι. Σαφώς, ακόμα υπερτερεί η μικτή φροντίδα που περιλαμβάνει τόσο τη φυσική παρέμβαση όσο και διαδικτυακές συνεδρίες συμβουλευτικής ή άλλες συμπληρωματικές χρήσεις της τεχνολογίας. Η πορεία προς την “ψηφιακή ψυχική υγεία” βρίσκεται ακόμα σε ένα πρώιμο στάδιο. Παρόλα αυτά, η εξέλιξη στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να φέρει σημαντικές και εκτεταμένες αλλαγές στο εγγύς μέλλον.
Διάβασε ακόμα:
Η επαγγελματική εξουθένωση στο ιατρικό επάγγελμα
Κανόνες υγιεινής για να αποφύγετε τη διασταυρούμενη μόλυνση των τροφίμων
