Η ψυχική κακοποίηση στην εργασία
Με το να εργάζεται κάθε άνθρωπος, εκτός από το ότι εξασφαλίζει τα προς το ζην του, ταυτόχρονα κερδίζει πολλά παραπάνω ικανοποιώντας βασικές συναισθηματικές του ανάγκες, όπως αυτή της κοινωνικοποίησης, της αίσθησης ότι προσφέρει κάτι στο κοινωνικό σύνολο, ότι είναι ικανός σε κάτι ή ότι ανήκει κάπου. Εκτός λοιπόν από τις χρηματικές απολαβές, η δυνατότητα της έκφρασης και η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης μέσα από την επαγγελματική εξέλιξη είναι μερικά σπουδαία δώρα για κάθε άτομο.
Αναφαίρετο δικαίωμα κάθε εργαζομένου είναι το να αισθάνεται καλά μέσα στο χώρο της δουλειάς του και απέναντι στους συναδέλφους του. Να αντιμετωπίζει αλλά και να τον αντιμετωπίζουν με σεβασμό, καθώς ένα θετικό κλίμα βοηθάει στη μεγιστοποίηση της απόδοσης, εξασφαλίζοντας ένα ποιοτικό επαγγελματικό περιβάλλον.
Δυστυχώς, αρνητικά φαινόμενα βίας εμφανίζονται και στον εργασιακό χώρο, συνήθως μέσα από βρισιές, προσβολές, σαρκασμούς, ειρωνείες, απειλές, κυνισμό, υποτιμητικά ρατσιστικά ή σεξουαλικά σχόλια, που σκοπό έχουν να υποτιμήσουν ένα άτομο. Άτομα που αποκλίνουν από τα τυπικά χαρακτηριστικά της ομάδας, (διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις,σεξουαλικές προτιμήσεις, κάποια αναπηρία κ.α.), άτομα με υψηλά προσόντα και ανώτερο μορφωτικό ή άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι συνήθως και τα άτομα που τις περισσότερες φορές στοχοποιούνται, με αποτέλεσμα να αποτελούν υποψήφια θύματα ψυχολογικής βίας στον εργασιακό τους χώρο.Το φαινόμενο της συναισθηματικής βίας φαίνεται να εξαπλώνεται και στην Ελλάδα με αυξανόμενους ρυθμούς, καθώς πάνω από 1 στους 10 Έλληνες εργαζομένους αναφέρουν συνθήκες εκφοβισμού.
Η ορολογία mobbing προέρχεται από την αγγλική λέξη mob που σημαίνει επιτίθεμαι, ενοχλώ και χρησιμοποιείται σήμερα για να περιγράψει το φαινόμενο αυτό της ψυχικής κακοποίησης κατά το οποίο πραγματοποιείται η συστηματική ψυχολογική επίθεση και η χρήση στρατηγικών περιθωριοποίησης στο εργασιακό περιβάλλον προς κάποιους εργαζομένους από τους ιεραρχικά ανώτερους ή και τους συναδέλφους τους για διάφορους λόγους.
Η ψυχική κακοποίηση μπορεί μεν να μην αφήνει σωματικά ίχνη, όπως η άσκηση φυσικής βίας, οδηγεί ωστόσο σε έντονα συμπτώματα ψυχοσωματικής κατάρρευσης που αντικατοπτρίζουν την οδύνη που προκαλείται στο άτομο που το υφίσταται. Ανταγωνιστικές και ταπεινωτικές συμπεριφορές που περιλαμβάνονται στα πλαίσια συναισθηματικής κακοποίησης στον χώρο της εργασίας, μπορεί όχι μόνο να προκαλέσουν την ηθική μείωση και την κοινωνική απομόνωση του στοχοποιημένου ατόμου, αλλά και να επιφέρουν τον κοινωνικό και εργασιακό του «θάνατο». Αυτό συμβαίνει καθώς αυτού του είδους η συμπεριφορά σχεδόν πάντα αποβαίνει ισχυρά φθοροποιός για την υγεία του ατόμου που την υφίσταται, ενώ το ίδιο το άτομο οδηγείται σε μια αβοήθητη, ανυπεράσπιστη θέση στην οποία καθηλώνεται βιώνοντας αισθήματα βαθιάς κοινωνικής απόρριψης και δυστυχίας μέχρι του σημείου ν’ αρχίσει να εμφανίζει σημάδια ψυχοπαθολογικής ασθένειας.
Ο Σουηδός ψυχολόγος Heinz Leyman που ήταν ο πρώτος που μελέτησε εις βάθος το φαινόμενο mobbing από τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 ανέφερε ότι«…είναι ένα είδος ψυχικού τρόμου και μιας διαρκούς σύγκρουσης, κατά την οποία το άτομο υποβάλλεται σε μια συστηματική διαδικασία στιγματισμού και καταπάτησης των πολιτικών του δικαιωμάτων»
Το φαινόμενο mobbing στη Φινλανδία ανέρχεται στο 16%, στο Ηνωμένο Βασίλειο 14%, στη Σουηδία το 12%, στο Βέλγιο το 11%, Ισπανία και Πορτογαλία 5%. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι ανέρχεται στο 5% των εργαζομένων. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η καταχρηστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται με λόγια και πράξεις έχει έντονες ψυχολογικές, κοινωνικές και επαγγελματικές επιπτώσεις για το άτομο, με τελικό σκοπό την απομάκρυνσή του από την εργασία του.
Διάβασε ακόμα:
Mobbing – το σύνδρομο της εργασιακής παρενόχλησης
