Μήπως η «κλιματική αλλαγή» δεν ευθύνεται για τις πυρκαγιές;
Το ποσοστό της έκτασης του πλανήτη που καίγεται κάθε χρόνο μειώνεται από το 2001. Ένα από τα πιο συνηθισμένα αφηγήματα στην όλο και πιο κινδυνολογική συζήτηση για το κλίμα είναι ότι η «υπερθέρμανση» του πλανήτη ευθύνεται για τις φωτιές. Αλλά τα στοιχεία δείχνουν μία διαφορετική ιστορία. Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, οι δορυφόροι καταγράφουν πυρκαγιές σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη. Τα δεδομένα είναι αδιαμφισβήτητα: Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν το 3% της παγκόσμιας γης έπιασε φωτιά, η έκταση που καίγεται ετησίως έχει πτωτική τάση.
Το 2022, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν πλήρη στοιχεία, σημειώθηκε νέο χαμηλό ρεκόρ, 2,2% καμένη έκταση.
Οι αναγνώστες διαβάζουν καθημερινά για την ένταση της κλιματικής κρίσης μέσω μιας σειράς ιστοριών για καταστροφές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών στην Αυστραλία το 2019-20. Το καλοκαίρι του 2023, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στις πυρκαγιές στον Καναδά, ο καπνός των οποίων κάλυψε μεγάλα τμήματα των βορειοανατολικών ΗΠΑ. Υπαίτια θεωρήθηκε η κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, η τελευταία έκθεση της επιτροπής του ΟΗΕ για το κλίμα δεν αποδίδει την έκταση που κάηκε παγκοσμίως από τις πυρκαγιές στην κλιματική αλλαγή. Σαφώς παρατηρείται ότι οι καιρικές συνθήκες που ευνοούν τις πυρκαγιές γίνονται πιο συχνές σε ορισμένα μέρη. Παρόλα αυτά, η έκθεση διαπιστώνει ότι η αλλαγή αυτών των καιρικών συνθηκών δεν είναι ανιχνεύσιμη πάνω από τις φυσικές διακυμάνσεις.
Στα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρουσιάζεται μια ανησυχητική εικόνα μιας πύρινης κλιματικής αποκάλυψης, επειδή εστιάζουν επιλεκτικά στα μέρη του κόσμου που φλέγονται και όχι στην πολύ μεγαλύτερη περιοχή όπου οι πυρκαγιές είναι λιγότερο διαδεδομένες. Η παρακολούθηση μέχρι τις 29 Ιουλίου από το Παγκόσμιο Σύστημα Πληροφοριών για τις Πυρκαγιές δείχνει ότι στην Αμερική κάηκε περισσότερη γη από ό,τι συνήθως. Αλλά σε μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου οι φωτιές ήταν λιγότερες όπως στην Αφρική και κυρίως στην Ευρώπη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η καμένη έκταση είναι χαμηλότερη από τον μέσο όρο μεταξύ 2012 και 2022, μια περίοδο που ήδη παρατηρήθηκαν μερικά από τα χαμηλότερα ποσοστά καμένων εκτάσεων.
Ο πυκνός καπνός από τις καναδικές πυρκαγιές που κάλυψαν τη Νέα Υόρκη ήταν σοβαρός, αλλά μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Σε όλο τον κόσμο, τα λιγότερα στρέμματα που καίγονται κάθε χρόνο έχουν οδηγήσει σε συνολικά χαμηλότερα επίπεδα καπνού, γεγονός που αποτρέπει 100.000 θανάτους βρεφών ετησίως, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη ερευνητών του Στάνφορντ και του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.
Ομοίως, ενώ οι φωτιές της Αυστραλίας το 2019-20 απέφεραν τίτλους στα μέσα ενημέρωσης όπως “Αποκάλυψη τώρα” και “Η Αυστραλία καίγεται”, τα δορυφορικά δεδομένα δείχνουν ότι επρόκειτο για επιλεκτική αφήγηση. Οι φωτιές ήταν έντονες σε δύο πολιτείες, αλλά σχεδόν ανύπαρκτες στην υπόλοιπη χώρα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν το 8% της Αυστραλίας κάηκε, η έκταση που καίγεται ετησίως μειώνεται. Οι πυρκαγιές του 2019-20 έκαψαν το 4% της αυστραλιανής γης, και φέτος η καμένη έκταση θα είναι ακόμη μικρότερη.
Αυτό δεν εμπόδισε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να παρεμείνουν επιλεκτικά. Επικεντρώθηκαν με μια μελέτη του WWF, σύμφωνα με την οποία οι πυρκαγιές του 2019-20 επηρέασαν -δηλαδή στέρησαν βιότοπο ή τροφή, καταπόνησαν θερμικά, σκότωσαν ή τραυμάτισαν- 3 δισεκατομμύρια ζώα. Αλλά αυτή η μελέτη εξέτασε κυρίως τις δύο πολιτείες με τις περισσότερες φωτιές, όχι την υπόλοιπη Αυστραλία. Σε εθνικό επίπεδο, οι πυρκαγιές του 2019-20 σκότωσαν ή έβλαψαν 6 δισεκατομμύρια ζώα. Αυτό είναι χαμηλό ρεκόρ- στις αρχές της δεκαετίας του 2000 οι πυρκαγιές έβλαψαν ή σκότωσαν 13 δισεκατομμύρια ζώα ετησίως.
Στην Ελλάδα, πολλές από τις πυρκαγιές αποδίδονται σε ανθρώπινη αμέλεια ή εμπρησμό. Είναι λάθος να υποστηρίζεται ότι η πολιτική για το κλίμα είναι ο “μόνος τρόπος” για τη μείωση των πυρκαγιών. Οι προκαθορισμένες καύσεις, η βελτίωση της οριοθέτησης και η καλύτερη διαχείριση της γης αποτελούν πολύ ταχύτερες, αποτελεσματικότερες και φθηνότερες λύσεις για τις πυρκαγιές από ό,τι η κλιματική πολιτική. Η μοντελοποίηση της Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Προστασίας έδειξε ότι ακόμη και με δραστική μείωση των εκπομπών θα χρειαστούν 50-80 χρόνια προτού δούμε μια μικρή επίπτωση στην έκταση που καίγεται στις Η.Π.Α. Στην περίπτωση των αμερικανικών πυρκαγιών, το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος είναι η κακή διαχείριση της γης. Ακόμα κι έτσι, πέρυσι οι αμερικανικές πυρκαγιές έκαψαν λιγότερο από το ένα πέμπτο από ότι την δεκαετία του 1930 και μόνο το ένα δέκατο της έκτασης που έπιασε φωτιά στις αρχές του 20ού αιώνα.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί πρόκληση. Το κόστος που συνδέεται με αυτήν είναι τεράστιο. Η κοινή λογική θα ήταν να αναγνωρίσουμε ότι τόσο η κλιματική αλλαγή όσο και οι πολιτικές μείωσης του άνθρακα συνεπάγονται κόστος, και στη συνέχεια να διαπραγματευτούμε μια ισορροπία θέτοντας πρώτα τα πιο αποτελεσματικά μέτρα.
Διάβασε ακόμα:
Πώς οι πυρκαγιές επηρεάζουν την οικονομία
Πώς να αποφύγετε τις δυσάρεστες παρενέργειες του καύσωνα;
Γιατί το να σκαλίζει κανείς τη μύτη του είναι μία κακή συνήθεια και προκαλεί ντροπή;
