Μορφές τμηματοποίησης της αγοράς.
Οι πιο συνηθισμένες μορφές τμηματοποίησης της αγοράς με βάση τους στόχους της επιχείρησης είναι τέσσερις: Η ατμηματοποιημένη, η απόλυτα τμηματοποιημένη, η μονοδιάστατα τμηματοποιημένη και η πολυδιάστατα τμηματοποιημένη.
Μη τμηματοποιημένη αγορά.
Εάν η αγορά δεν έχει τμηματοποιηθεί, και αυτό δεν αφορά τις πολύ μικρές αγορές, θεωρείται ένα ενιαίο τμήμα. Σε αυτήν την περίπτωση, ο σχεδιασμός της παραγωγής στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών του συνόλου των καταναλωτών.
Κυρίως βασίζεται στην κάλυψη των κοινών αναγκών των καταναλωτών αδιαφορώντας για τις τυχόν διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των ομάδων. Στις μέρες μας είναι εξαιρετικά σπάνια, αλλά ήταν ιδιαίτερα προσφιλής στις χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης, που ακολουθούσε ένα μοντέλο κεντρικά διοικούμενης οικονομίας και η παραγωγή ήταν στα χέρια μιας κεντρικής εξουσίας. Θα λέγαμε ότι θεωρείται ως η απλούστερη μορφή προσέγγισης της αγοράς.
Ανάμεσα στα κύρια πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι το χαμηλό κόστος παραγωγής αλλά και διάθεσης το οποίο επιτυγχάνεται με τη μαζική παραγωγή, αγορά πρώτων υλών κ.λπ. και η χρησιμοποίηση μαζικών μέσων προβολής και κυκλοφορίας των προϊόντων, ενώ βασικό μειονέκτημα αποτελεί η αντιμετώπιση που επιδεικνύει στην αγορά. Επειδή δεν είναι δυνατό να υπάρχει απόλυτη ομοιογένεια στη μη τμηματοποιημένη αγορά, η ύπαρξη ανταγωνισμού είναι μεγάλη, με αποτέλεσμα τη μείωση των τιμών, τη διευκόλυνση των πληρωμών και μια γενικότερη μείωση των κερδών. Υπάρχει μια εναλλαγή πελατών και η απόκτηση σταθερής πελατείας είναι σχεδόν αδύνατη, αφού τα προϊόντα είναι σχεδόν ομοειδή. Την ίδια στιγμή, οι ανταγωνιστές αυτών των επιχειρήσεων τμηματοποιώντας και επιλέγοντας αγορές στόχους, κερδίζουν σεβαστό μερίδιο της πελατείας και των κερδών.
Απόλυτα τμηματοποιημένη αγορά.
Σε αυτό το είδος τμηματοποίησης της αγοράς τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να ικανοποιούν αποτελεσματικά τις ανάγκες της αγοράς-στόχου. Αποτελεί την πιο διαδεδομένη στρατηγική ανάμεσα στις περισσότερες επιχειρήσεις. Βασικό πλεονέκτημά της είναι ότι λόγω της προσέγγισης περισσότερων αγορών-στόχων οι επιχειρήσεις κατορθώνουν να αυξάνουν σημαντικά τον κύκλο εργασιών τους, ενώ αποκτώνται πιστοί πελάτες και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις πιέσεις των ανταγωνιστών. Από την άλλη, το υψηλό κόστος παραγωγής και διάθεσης που μπορεί να υπάρξει, λόγω της ανάγκης συνεχούς βελτίωσης, για τη διατήρηση υψηλής ποιότητας, αποτελεί το βασικό μειονέκτημα.
Μονοδιάστατα τμηματοποιημένη αγορά.
Σε αυτήν την μέθοδο, οι επιχειρήσεις επιλέγουν να παράγουν και να διαθέσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε δύο με τρεις το πολύ κατηγορίες πελατών. Η μονοδιάστατη τμηματοποίηση υφίσταται μόνο όταν η αγορά τμηματοποιείται με βάση ένα και μόνο κριτήριο, το οποίο ονομάζεται μεταβλητή τμηματοποίησης. Ο αριθμός των διαστάσεων της διαδικασίας τμηματοποίησης, είναι ο αριθμός των διαδοχικών ή ταυτοχρόνως εφαρμοσμένων μεταβλητών τμηματοποίησης.
Αυτή η μέθοδος ενδείκνυται για επιχειρήσεις εξειδικευμένες στην παραγωγή προϊόντων που στόχο έχουν την κάλυψη μεγάλων τμημάτων μιας αγοράς. Τα βασικά πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι η επίτευξη υψηλού κύκλου εργασιών, η μείωση κόστους παραγωγής λόγω μαζικότερης προμήθειας πρώτων υλών, εξειδίκευσης κ.λ.π.
Μειονεκτήματα, θα μπορούσαν να θεωρηθούν, ο υψηλός κίνδυνος που διατρέχει από την είσοδο ομοειδών επιχειρήσεων στην αγορά, με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση του δικού της μεριδίου και βέβαια μείωση του κύκλου εργασιών της.
Πολυδιάστατα τμηματοποιημένη αγορά.
Εάν οι δραστηριότητες του μάρκετινγκ εξειδικευτούν σε περισσότερα τμήματα της αγοράς, θα πρέπει να τμηματοποιηθούν και να συνδυαστούν περισσότερα κριτήρια τμηματοποίησης, τα οποία ανήκαν προηγουμένως σε μονοδιάστατη τμηματοποίηση. Εάν αυτό συμβεί τότε προκύπτουν κατά κανόνα αγορές-φωλιές οι οποίες μπορούν να καλυφθούν μόνο από λίγους ή και έναν προσφέροντα.
Η πολυδιάστατη τμηματοποίηση επιλέγεται από επιχειρήσεις μικρές, νεωτεριστικές και δραστήριες, οι οποίες αντιδρούν ευέλικτα και αποτελεσματικά στις διαφοροποιήσεις της αγοράς. Βασική προϋπόθεση είναι το ότι οι ανάγκες της ζήτησης είναι σύνθετες, ανομοιογενείς και διαφοροποιημένες καθώς επίσης, οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν μία ιδιαίτερα υψηλή τιμή για αυτά τα ειδικά προϊόντα.
