Νέες τάσεις στην ψυχική υγεία, 2022
Οι πρόσφατες αναφορές διάσημων προσώπων και αθλητών στους Ολυμπιακούς αγώνες του Πεκίνο που έλαβαν χώρα το 2021, έφερε ακόμη περισσότερο στο προσκήνιο το θέμα της ψυχικής υγείας, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης του κοινωνικού στίγματος που τη συνοδεύει. Καθώς βρισκόμαστε στο τρίτο έτος της πανδημίας, μπορούμε να περιμένουμε ότι η ψυχική υγεία θα συνεχίσει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα και για το 2022, ενώ κάποιες χώρες ετοιμάζονται για αυξανόμενη κρίση ψυχικής υγείας.
Κάθε εποχή ακολουθείται από τις δικές της τάσεις σε διάφορους τομείς, οι οποίες είτε παραμένουν διαχρονικά, είτε ανανεώνονται, όπως περνάει και ο χρόνος, φέρνοντας κάτι νεότερο στο προσκήνιο. Έτσι και στον χώρο της ψυχικής υγείας, οι σύγχρονες τάσεις που αναδύονται είναι οι εξής:
1. Θεραπεία που επικεντρώνεται στο ψυχικό τραύμα
Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθηκε από την Adverse Childhood Experiences (ACES), σχεδόν το 61% των ενηλίκων έχουν βιώσει τουλάχιστον ένα τραυματικό γεγονός στη ζωή τους. Πιο συγκεκριμένα, περίπου 1 στους 6 ενήλικες έρχεται αντιμέτωπος κατά την παιδική του ηλικία με τέσσερα ή περισσότερα τραυματικά γεγονότα, ενώ φαίνεται ότι οι γυναίκες και τα ΑΜΕΑ έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βιώσουν τραυματικές εμπειρίες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φροντίδα με βάση το τραύμα μπορεί να διατρέχει τον κίνδυνο να εστιάζει αποκλειστικά στο τραύμα ενός ατόμου, αντί να εστιάζει στα δυνατά του σημεία, έτσι λοιπόν για να είναι αποτελεσματική η φροντίδα τονίζεται η ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση που περιλαμβάνει θεραπείες και στρατηγικές που ενισχύουν τις δυνάμεις και τα θετικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου, έναντι των αδυναμιών του.
2. Εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση ψυχικών ασθενειών
Τον Απρίλιο του 2021 πραγματοποιήθηκε μία πρωτοποριακή μελέτη από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, οι οποίοι ανέπτυξαν ένα νέο τεστ αίματος για την ανίχνευση ψυχικών ασθενειών, δείχνοντας ότι οι βιολογικοί δείκτες για διαταραχές της διάθεσης μπορούν να βρεθούν μέσα στο ανθρώπινο RNA. Έτσι, λοιπόν, κατέληξαν ότι μέσω μιας συγκεκριμένης εξέτασης αίματος μπορούμε να ανιχνεύσουμε τη σοβαρότητα της κατάθλιψης και τον κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρής κατάθλιψης και διπολικής διαταραχής στο μέλλον. Η εξέταση αίματος μπορεί επίσης να βοηθήσει στην προσαρμογή των φαρμακευτικών επιλογών ενός ατόμου για την αποτελεσματική αντιμετώπιση μιας ψυχικής διαταραχής.
3. Θέσπιση υγιών ορίων όσον αφορά τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Η υπερβολική χρήση του διαδικτύου φαίνεται ότι συνδέεται με αρνητικές επιπτώσεις στην ευημερία ενός ατόμου, ενώ οι ερευνητικές προσπάθειες κλίνουν να αναφέρονται στις δυνητικά επιβλαβείς επιπτώσεις των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης και την ανάγκη για ένα περιστασιακό διάλειμμα. Ολοένα και περισσότερες συζητήσεις γίνονται σχετικά με την “ψηφιακή ευεξία” και την καθιέρωση υγιών ορίων με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως καθώς οι έρευνες συνεχίζουν να ρίχνουν φως στις αρνητικές επιπτώσεις τόσο στους εφήβους όσο και στους ενήλικες. Φαίνεται ότι η οριοθέτηση της χρήσης κοινωνικών μέσων αν και διαφέρει ανάλογα με το άτομο, μπορεί να αποβεί για όλους χρήσιμη.
4. Τεχνητή νοημοσύνη στην κλινική πρακτική
Οι εξελίξεις στις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να βελτιώσουν το μέλλον των συνεδριών θεραπείας και των διαγνώσεων ψυχικής ασθένειας. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2021, οι αισθητήρες κίνησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση συμπτωμάτων άγχους, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη θα συνέβαλε καθοριστικά στην εκπαίδευση των θεραπευτών αξιολογώντας τις δεξιότητές τους, για παράδειγμα κατά πόσο δημιουργούν το βέλτιστο περιβάλλον για τους πελάτες τους.
5. Συνεχής επέκταση των υπηρεσιών τηλεϊατρικής
Η θεραπεία που χορηγείται μέσω της τηλεϊατρικής υγείας ξεκίνησε να εξαπλώνεται δυναμικά το 2020, αυξήθηκε το 2021 και ήρθε για να μείνει, σύμφωνα με τους ειδικούς. Η ευρεία αξιοποίηση λόγω της πανδημίας έφερε στο προσκήνιο πρόσθετα οφέλη της χρήσης της τηλεϊατρικής πέραν της δυνατότητάς της να προσφέρει αυξημένη πρόσβαση στη θεραπεία ψυχικής υγείας σε αγροτικές ή δυσπρόσιτες περιοχές και σε ηλικιωμένους ενήλικες. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι σήμερα, περίπου το 60% των επαγγελματιών ψυχικής υγείας δουλεύουν σχεδόν αποκλειστικά μέσα από το διαδίκτυο.
6. Αύξηση της χρήσης της μεθόδου διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης
Η επαναλαμβανόμενη διακρανιακή μαγνητική διέγερση rTMS, (Repetitive Τranscranial Μagnetic Stimulation) αποτελεί μια μη επεμβατική μέθοδο διέγερσης του εγκεφάλου, η οποία έχει μελετηθεί εκτενώς τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για τη θεραπεία ορισμένων καταστάσεων ψυχικής ασθένειας, ειδικά στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει βελτίωση στη θεραπευτική αντιμετώπιση με τις παραδοσιακές μεθόδους. Μέσω της μεθόδου αυτής, διεγείρονται περιοχές του εγκεφάλου που είναι γνωστό ότι υπολειτουργούν σε άτομα με ψυχικές παθήσεις όπως: διαταραχές της διάθεσης (π.χ. κατάθλιψη και διπολική διαταραχή), διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) κ.α.
7. Αξιοποίηση μεθόδων εικονικής πραγματικότητας και βιντεοπαιχνιδιών για την αντιμετώπιση στον οξύ και χρόνιο πόνο
Η απογοήτευση από τις συμβατικές μεθόδους οδήγησε την αναζήτηση ολοένα και περισσοτέρων ασθενών με οξύ και χρόνιο πόνο της ανακούφισης που μπορεί να προσφέρουν οι θεραπείες εικονικής πραγματικότητας (virtual reality). Οι θεραπείες αυτές θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες και σε όσους επιθυμούν να αποφύγουν τα φάρμακα κατά του πόνου για την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους. Κατά τη μέθοδο της εικονικής πραγματικότητας ένα άτομο μπαίνει σε έναν εικονικό κόσμο όπου πραγματοποιεί κινήσεις, μαθαίνει για τη φύση των αισθήσεων πόνου στο σώμα του και εκπαιδεύεται σε μια σειρά από συμπεριφορικές και γνωστικές δεξιότητες σχετικά με το πώς να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στον πόνο και να αντιμετωπίζει το άγχος που συνδέεται με αυτόν. Βασικό πλεονέκτημα των θεραπειών μέσω της εικονικής πραγματικότητας είναι ότι μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά μαζί με φαρμακευτική αγωγή, ψυχοθεραπεία και τις σωματικές θεραπείες, ενώ η ολοένα και ευκολότερη πρόσβαση στην τεχνολογία VR, επιφέρει και την επέκτασή της στη θεραπεία διαφόρων ψυχικών και ιατρικών παθήσεων.
Διάβασε ακόμα:
Οι βασικές ιδιότητες του καλού γείτονα
