Ο ρόλος μιας πανεπιστημιακής κλινικής
Ο ρόλος μιας πανεπιστημιακής κλινικής είναι πολύπλευρος και πολυδιάστατος. Στις προτεραιότητές της ανήκει βεβαίως πρωτίστως ο νοσηλευόμενος και παρακολουθούμενος ασθενής, η κοινωνική διάσταση της κλινικής μονάδας, οι αυτονόητες υποχρεώσεις της ως προς την προάσπιση της δημόσιας υγείας, ως προς την ακαδημαϊκή έρευνα, ως προς την συνεχή εκπαίδευση των νέων ιατρών και ως προς τη διδασκαλία των φοιτητών της ιατρικής. Πέραν αυτών υπάρχουν και οι ενδογενείς υποχρεώσεις προς τους επιστημονικούς συνεργάτες και το λοιπό προσωπικό.
Κοινά προβλήματα που διαμορφώνουν, ή μάλλον αλλοιώνουν, τη φυσιογνωμία και τον ρόλο μιας πανεπιστημιακής κλινικής σήμερα είναι οι ιδιόμορφες σχέσεις με τους φοιτητές, η θέση της στον τομέα και στο αντίστοιχο τμήμα της Ιατρικής Σχολής, οι διαρκώς μεταλλασσόμενες σχέσεις της με την Πολιτεία και ιδιαίτερα με την κεντρική Διοίκηση του Πανεπιστημίου και με το Διοικητικό Συμβούλιο του οικείου Νοσοκομείου στο οποίο στεγάζεται, και, κατ’ επέκταση, ο δυσδιάκριτος και συχνά δυσλειτουργικός ταυτόχρονος συσχετισμός της με το Υπουργείο Παιδείας και με το Υπουργείο Υγείας και με ότι κατ΄ευφημισμό αποκαλείται Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ).
Η θεμελιώδης αδυναμία μιας πανεπιστημιακής κλινικής προκύπτει από τη δομική της ανεπάρκεια και από τη θεσμική της αδυναμία να επιλέγει η ίδια τους ασθενείς που νοσηλεύει και παρακολουθεί σε αντιστοιχία με το γνωστικό της αντικείμενο και τις υποεξειδικεύσεις των ακαδημαϊκών στελεχών της. Τα περιστατικά αυτά θα έπρεπε να επιλέγονται με γνώμονα αμιγή ιατρικά κριτήρια σπανιότητας νόσων, διενέργειας στοχευμένων κλινικών μελετών και διερεύνησης ειδικών συνδρόμων, εστιάζοντας στην απόκτηση εμπειρίας και ειδικής γνώσης από την συγκέντρωση και αρχειοθέτηση εξειδικευμένου υλικού. Αυτό το στοιχείο είναι αποδεικτικό του σημαντικού βαθμού φθοράς που έχει υποστεί σήμερα η ακαδημαϊκή ιδιαιτερότητα μιας πανεπιστημιακής κλινικής. Στις μέρες μας, οι νοσηλευτικές απαιτήσεις ρουτίνας έχουν υπέρμετρα διογκωθεί με συνέπεια να προκύπτουν άκρως αρνητικές επιπτώσεις στην έρευνα και στη διδασκαλία στο πλαίσιο ενός αυτοδύναμου και συμπαγούς ακαδημαϊκού curriculum.
Ένα δεύτερο επίπεδο προβληματισμού, με ίσως περισσότερο θεωρητικό χαρακτήρα, είναι εκείνο προς το οποίο πρέπει να στρέφονται οι σκέψεις και τα οράματα των φυσικών συντελεστών μιας πανεπιστημιακής κλινικής. Χωρίς γνήσιο ακαδημαϊκό προβληματισμό και χωρίς ακαδημαϊκά οράματα δεν είναι δυνατόν να είναι γόνιμη οποιαδήποτε πανεπιστημιακή κλινική άξια του ονόματός της. Η σύμμειξη του οράματος με τις αντιξοότητες της πραγματικότητας διαμορφώνει τον ρόλο της πανεπιστημιακής κλινικής ως ελκυστική πρόκληση, στην αντιμετώπιση της οποίας αναλώνεται ο επιστημονικός ανθός της ιατρικής, με αποτελέσματα που συχνά υπολείπονται του επιθυμητού, όχι όμως ανάξια. Και σε αυτό το επίπεδο τα διλήμματα δεν είναι λίγα. Διλήμματα που αναφύονται από προσωπικές ανθρώπινες αδυναμίες, άλλοτε εγγενείς και μη ανατάξιμες και άλλοτε όμως εξωγενείς και αντιμετωπίσιμες, αρκεί να αρθούν οι καθηγητές στο ύψος των περιστάσεων. Κλασσική περίπτωση η ελαφρά τη καρδία εκλογή και προαγωγή ακαδημαϊκών σε όλες τις βαθμίδες ανεξαιρέτως. Πρέπει να τονίζεται η αποφασιστική σημασία και η ηθική υποχρέωση της υπερψήφισης και επιλογής του κάλλιστου και αξιότερου σε κάθε περίπτωση. Η αριστεία εμπεδώνεται και θριαμβεύει όχι μόνο με την επιβράβευση των αρίστων αλλά και με την απόρριψη των ανικάνων.
Είναι φυσικά δεδομένο ότι οι εργαζόμενοι σε μια πανεπιστημιακή κλινική, όπως και σε οποιαδήποτε παραγωγική μονάδα, πρέπει να διαθέτουν μεγάλη εμπιστοσύνη προς τους προϊσταμένους τους, να έχουν κίνητρα που να τους ωθούν να βελτιώνουν την απόδοσή τους και να πληρούν τις αντικειμενικές προϋποθέσεις που επιτρέπουν την συνεχή βελτίωση της παραγωγικότητάς τους. Η συνύπαρξη και των τριών αυτών συνθηκών είναι απαραίτητη για να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή απόδοση. Από τα τρία αυτά κίνητρα μόνο το πρώτο ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της πανεπιστημιακής κοινότητας. Σε μικρότερο βαθμό στους πανεπιστημιακούς επαφίεται η δημιουργία κινήτρων, τα οποία βέβαια αμβλύνει καίρια η πρώιμη απόκτηση μονιμότητας των μελών του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού και η πρακτικά απρόσκοπτη και δεδομένη ανέλιξη όχι μόνο των απλώς μέτριων αλλά και δυστυχώς και των αποδεδειγμένα αναξίων, μη εξελίξιμων και επιστημονικά ράθυμων. Η ενοχή των προϊσταμένων στην ανέλιξη και απρόσφορη επιβράβευση των μη ικανών και των ακατάλληλων είναι μέγιστη και καταλυτική ως προς την έξωθεν μαρτυρία και την αρνητική διαμόρφωση της φυσιογνωμίας των πανεπιστημιακών κλινικών σήμερα. Για όσους εκλεκτούς πανεπιστημιακούς δασκάλους παραμένουν στις ακαδημαϊκές επάλξεις δεν απομένει παρά να εξακολουθούν να αγωνίζονται με πάθος και συνέπεια, οπλισμένοι με την ηθική και το προσωπικό τους παράδειγμα.
Διάβασε ακόμα:
H σύναψη ερωτικής σχέσης στον εργασιακό χώρο και οι προεκτάσεις της
Γιατί οι άνθρωποι ελκύονται από τις δημοσιότητες;
