Παράγοντες ικανοποίησης των εργαζομένων
Η ικανοποίηση από την εργασία είναι η αίσθηση επιτυχίας που μπορεί να έχουμε στη δουλειά μας και προκύπτει από την αντίληψη ότι η εργασία μας ικανοποιεί τις υλικές και ψυχολογικές μας ανάγκες. Προϋποθέτει το να ασχολείται κανείς με μια δουλειά που απολαμβάνει και ταυτόχρονα να ανταμοίβεται για τις προσπάθειές του. Περιλαμβάνει ενθουσιασμό και χαρά και είναι το κλειδί για αναγνώριση, καλό εισόδημα, επαγγελματική άνοδο, εκπλήρωση στόχων και του αισθήματος της ολοκλήρωσης.
Η μελέτη της εργασιακής ικανοποίησης περιλαμβάνει μία πληθώρα ορισμών που ξεκινούν από το 1935, όταν ο Hoppock όρισε για πρώτη φορά αυτή την έννοια ως το σύνολο των ψυχολογικών, φυσικών και περιβαλλοντικών συνθηκών που κάνουν έναν εργαζόμενο να πει πως είναι πραγματικά ικανοποιημένος από τη δουλειά του. Από την πρώτη στιγμή έγινε ξεκάθαρο ότι πρόκειται για μία έννοια που βασίζεται στην υποκειμενικότητα, καθώς απορρέει από την εσωτερική αίσθηση των εργαζομένων, αλλά ταυτόχρονα εξαρτάται σημαντικά από εξωτερικούς παράγοντες. Τα επόμενα χρόνια μελετήθηκε εκτενώς και συνδέθηκε με ποικίλες πλευρές, φαινόμενα και αισθήματα της οργανωσιακής ζωής.
Κάποιοι ορισμοί έδωσαν μεγαλύτερη βαρύτητα στον συναισθηματικό προσανατολισμό των εργαζομένων απέναντι στους ρόλους που κατέχουν στη δουλειά τους, ενώ κάποιοι άλλοι επικεντρώθηκαν στην εργασιακή επίδοση. Θεωρήθηκε εύλογο ότι ένας εργαζόμενος ικανοποιημένος από τη δουλειά του, θα εμφανίζει και μεγαλύτερα ποσοστά στην επίδοσή του σε σχέση με άλλους.
Η έννοια της εργασιακής ικανοποίησης δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από τα θετικά ή αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν οι εργαζόμενοι στη δουλειά τους ή “κουβαλούν” από το σπίτι τους, όπως επίσης από τις αναμενόμενες ανταμοιβές στη δουλειά, τους συναδέλφους, τους προϊσταμένους και την εσωτερική παρακίνηση κάθε εργαζομένου. Σίγουρα, η εργασιακή ικανοποίηση πρόκειται για ένα περίπλοκο και πολυδιάστατο σύνολο που σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον εκάστοτε άνθρωπο.
Είδη εργασιακής ικανοποίησης
Τα 6 βασικά είδη της εργασιακής ικανοποίησης που εμφανίζονται στο εργασιακό περιβάλλον είναι:
• Δημιουργική δυσαρέσκεια: σύμφωνα με την οποία ο εργαζόμενος, αν και μπορεί να νιώθει δυσαρεστημένος με την εργασία του για διάφορους λόγους, δεν επηρεάζεται από την αίσθηση δυσαρέσκειας, αντιθέτως αναζητεί τρόπους για να τη διαχειριστεί, θέτει στόχους και κινητοποιείται για να αλλάξει αυτή την κατάσταση.
• Πλασματική δυσαρέσκεια: στην περίπτωση αυτή ο εργαζόμενος νιώθει δυσαρεστημένος με τη δουλειά του, αλλά δεν προσπαθεί να επιλύσει το πρόβλημα ή να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Αντιθέτως, μπλοκάρει και καταβάλλεται από την δυσαρέσκειά του. Αποτελεί το αντίθετο της δημιουργικής δυσαρέσκειας που αναφέρθηκε προηγουμένως.
• Ψευδο-ικανοποίηση: αποτελεί μία κατάσταση στην οποία ο εργαζόμενος δεν νιώθει ικανοποιημένος από τη δουλειά του, αλλά μέσω της άρνησης της αποδοχής αυτής της κατάστασης, βιώνει μία αίσθηση πλασματικής ικανοποίησης, με σκοπό να διατηρήσει μια ιδανική συνθήκη στο μυαλό του για τη δουλειά.
• Συμβιβαστική ικανοποίηση: στην περίπτωση αυτή, ενώ ο εργαζόμενος νιώθει δυσαρέσκεια, τροποποιεί τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την κατάσταση για να βιώσει το αίσθημα ικανοποίησης. Μειώνει τις φιλοδοξίες και τις προσδοκίες του, με αποτέλεσμα να αναστρέψει την αρνητική κατάσταση και να νιώσει πως εντέλει είναι ικανοποιημένος από τις εργασιακές συνθήκες.
• Προοδευτική ικανοποίηση: ο ικανοποιημένος εργαζόμενος, προσπαθεί να τροποποιήσει τις φιλοδοξίες και τις προσδοκίες του, ώστε να καταφέρει να έχει ακόμη μεγαλύτερη ικανοποίηση.
• Σταθεροποιημένη ικανοποίηση: στην περίπτωση αυτή. ο εργαζόμενος νιώθει ικανοποιημένος, αλλά προσπαθεί παράλληλα και να διατηρήσει την ικανοποίηση αυτή, αυξάνοντας το επίπεδο των φιλοδοξιών του, και συγκεντρώνεται σε άλλες πτυχές της ζωής του με τις οποίες θα καταφέρει να διατηρήσει την ικανοποίησή του.
Βασικά χαρακτηριστικά της εργασιακής ικανοποίησης
Τα 3 βασικά χαρακτηριστικά της εργασιακής ικανοποίησης είναι:
1. Παίρνοντας ως δεδομένο το γεγονός ότι αν αυξηθεί η ικανοποίηση θα βελτιωθούν και τα αποτελέσματα της δουλειάς, με τις κατάλληλες αλλαγές μπορεί να αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά η πιθανή μειωμένη απόδοση ενός τμήματος μιας επιχείρησης, σε περίπτωση απουσίας ικανοποίησης των εργαζομένων της.
2. Η εργασιακή ικανοποίηση εξαρτάται σημαντικά από τον τρόπο που αντιμετωπίζει ένας οργανισμός το ανθρώπινο δυναμικό του. Οι οργανισμοί πρέπει να καθοδηγούνται από τις ανθρώπινες αξίες και να μεταχειρίζονται τους εργαζομένους με σεβασμό και δικαιοσύνη. Έτσι θα νιώθουν ικανοποιημένοι, άρα θα είναι και πιο αποδοτικοί.
3.Τέλος, η ικανοποίηση ενός εργαζόμενου αντανακλάται τελικά στη λειτουργία του οργανισμού. Η ικανοποίηση θα οδηγήσει σε θετική συμπεριφορά, άρα και σε καλύτερα εργασιακά αποτελέσματα.
