Παραπληροφόρηση και ΜΜΕ
Η ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνέβαλε στην αύξηση του φαινομένου της παραπληροφόρησης των πολιτών, η οποία πραγματοποιούνταν έως τώρα μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Η ύπαρξη και αναπαραγωγή ανακριβών πληροφοριών μέσω της διαφήμισης ή μέσω της αλληλεπίδρασης στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δεν είναι αθώα, αντιθέτως, μπορεί να επιφέρει σοβαρά προβλήματα στην κοινωνία.
Τα ερευνητικά δεδομένα που επικεντρώθηκαν στις μελέτες όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο ο ανθρώπινος εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες που λαμβάνει συμβάλλουν στο να έχουμε αρκετούς λόγους να ανησυχούμε για το πώς αντιλαμβανόμαστε και πόσο μας επηρεάζει τελικά η παραπληροφόρηση. Σύμφωνα με έρευνα των Lewandowsky et al. οι άνθρωποι είναι προσανατολισμένοι στην αποδοχή νέων πληροφοριών παρά στον σκεπτικισμό, δηλαδή συχνά εστιάζουν σε λίγα συγκεκριμένα στοιχεία όταν προσπαθούν να αξιολογήσουν αν κάποιες πληροφορίες είναι αληθείς ή αναληθείς. Η βασική αξιολόγηση που γίνεται είναι κυρίως με βάση τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις και ιδέες που έχουν. Αξιολογούν δηλαδή, αν μια νέα πληροφορία ταιριάζει ή όχι με όσα ήδη εκείνοι γνωρίζουν και πιστεύουν. Η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντάται επίσης στην αποφυγή της παραπληροφόρησης είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι επηρεάζονται περισσότερο από αυτό που πιστεύουν οι άλλοι γύρω τους.
Πώς θα μπορούσαμε όμως να αποφύγουμε ή να αντιμετωπίσουμε το επικίνδυνο αυτό φαινόμενο της παραπληροφόρησης των πολιτών; Η δυσκολία δεν βρίσκεται μόνο στο γεγονός ότι ο τρόπος λήψης και επεξεργασίας των πληροφοριών από τον ανθρώπινο εγκέφαλο τον καθιστά επιρρεπή σε αυτό το φαινόμενο, αλλά και στο ότι το ευρύ κοινό εμφανίζει μεγάλη ποικιλομορφία ως προς τα χαρακτηριστικά του. Σίγουρα, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης απαιτείται να γίνουν πολλαπλές εκθέσεις του κοινού στα μηνύματα κυρίως λόγω του ότι οι ήδη εδραιωμένες πεποιθήσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως περισπασμός και να επηρεάσουν την επεξεργασία νέων πληροφοριών που προορίζονται να αντικρούσουν αυτές τις πεποιθήσεις.
Αισιοδοξία προκαλεί το γεγονός ότι κάποια ερευνητικά δεδομένα ενισχύουν την πεποίθηση ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί διορθωτική παρέμβαση κατά της παραπληροφόρησης σε ορισμένες περιπτώσεις, ανάλογα με το μέσο της διόρθωσης, τα χαρακτηριστικά του κοινού και την αρχική παραπληροφόρηση. Σε μελέτη που διεξήχθηκε από τον Weeks και εξέταζε τον τρόπο που ο θυμός και το άγχος επηρεάζουν τους ανθρώπους, φάνηκε ότι η επιρροή αυτών των συναισθημάτων είναι μεγάλη σε ανθρώπους που επεξεργάζονται νέες πληροφορίες. Τα ευρήματα αυτά μπορεί να έχουν μεγάλη χρησιμότητα στον σχεδιασμό αποτελεσματικότερων διορθώσεων, αν λάβουμε υπόψη ότι βρέθηκε πως αν κι ο θυμός αυξάνει την εξάρτηση από κομματικές πεποιθήσεις, το άγχος έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Ελπίδα αναδύεται από το γεγονός ότι κάποιες έρευνες δείχνουν ότι η διορθωτική διαφήμιση μπορεί να μειώσει την αποδοχή ανακριβών πληροφοριών που παρουσιάζονται σε μια διαφήμιση που προβλήθηκε.
Τέλος, ανάμεσα στις αποτελεσματικές στρατηγικές διόρθωσης και αποφυγής της παραπληροφόρησης θα μπορούσε να προστεθεί και η δυνατότητα που παρέχουν κάποιες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης να επιτρέπουν πλέον στους χρήστες τους να κάνουν αναφορά σε δυνητικά προβληματικό περιεχόμενο και να διαμορφώνουν αυτό που εμφανίζεται στην οθόνη τους μέσω δικής τους επιλογής, ώστε να αποτρέπουν και την οποιαδήποτε επαφή τους με την εκάστοτε πηγή παραπληροφόρησης.
Διάβασε ακόμα:
Τα θετικά της συνεργασίας ατόμων διαφορετικής ηλικίας
