Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της θερινής ώρας
Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο αποφάσισε την κατάργηση της αλλαγής ώρας σε θερινή και χειμερινή. Σύμφωνα με την οδηγία της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό σημαίνει ότι στις 28/3/2021, την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου 2021 οι χώρες της ΕΕ, που θέλουν να διατηρήσουν μόνιμα τη θερινή ώρα, θα αλλάξουν για τελευταία φορά την ώρα, ενώ για τα κράτη-μέλη που επιθυμούν τη χειμερινή ώρα, η αλλαγή θα γίνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου 2021.
Η θερινή ώρα (“Daylight Saving Time”) είναι η πρακτική της ρύθμισης των ρολογιών κατά μία ώρα από την κανονική την άνοιξη (απώλεια μίας ώρας) και πάλι πίσω το φθινόπωρο (κέρδος μίας ώρας), προκειμένου να γίνεται καλύτερη χρήση του φυσικού φωτός. Ορισμένες χώρες στο Βόρειο Ημισφαίριο εφαρμόζουν την θερινή ώρα το καλοκαίρι, ενώ κάποιες τον Μάρτιο-Απρίλιο, και τον Σεπτέμβριο-Νοέμβριο επιστρέφουν στην κανονική ώρα (ή «χειμερινή ώρα»), όπως και οι συμμετέχουσες χώρες του Νοτίου Ημισφαιρίου.
Η ιστορία της αλλαγής της ώρας
Η αμφιλεγόμενη πρακτική της θερινής ώρας εφαρμόζεται πάνω από 100 χρόνια. Η Γερμανία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που την εφάρμοσε επίσημα στις 30 Απριλίου 1916. Ωστόσο, υπάρχουν αναφορές ότι η πόλη Thunder Bay στο Οντάριο του Καναδά την εφάρμοσε πρώτη το 1908. Ο Benjamin Franklin εισήγαγε για πρώτη φορά την έννοια της θερινής ώρας το 1784, αλλά η ολοκληρωμένη πρόταση έγινε το 1895 από τον G. Hudson, εντομολόγο από τη Νέα Ζηλανδία, ο οποίος πρότεινε μια 2ωρη αλλαγή.
Γιατί καταργείται η αλλαγή της ώρας
Πώς φτάσαμε λοιπόν στην κατάργηση αυτής της πρακτικής; Λιγότερο από το 40% των χωρών την χρησιμοποιούν, κυρίως για την καλύτερη χρήση του φυσικού φωτός της ημέρας τα απογεύματα. Η διαφορά στο φως είναι πιο αισθητή στις απομακρυσμένες από τον ισημερινό περιοχές. Μελέτες δείχνουν ότι η θερινή ώρα οδηγεί σε λιγότερα τροχαία ατυχήματα χάρη στο περισσότερο φως κατά την περίοδο που πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τους δρόμους. Σε άλλες μελέτες αναφέρεται ότι υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία εξαιτίας της θερινής ώρας. Η λογική είναι η μείωση της ενέργειας που απαιτείται για τεχνητό φωτισμό το απόγευμα. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες διαφωνούν σχετικά με αυτή την εξοικονόμηση ενέργειας, ενώ ορισμένοι ερευνητές είναι θετικοί.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Στα πλεονεκτήματα αναφέρεται ότι με την παράταση του απογεύματος παρακινούνται περισσότεροι να βγουν από το σπίτι. Η επιπλέον ώρα της ημέρας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναψυχή και άθληση, συνεπώς αντισταθμίζεται ο καθιστικός τρόπος ζωής. Η τουριστική βιομηχανία επωφελείται από φωτεινότερα και παρατεταμένα απογεύματα, δίνοντας στους ανθρώπους περισσότερο χρόνο να ψωνίσουν, να δειπνήσουν και να διασκεδάσουν, ενισχύοντας έτσι την οικονομία.
Πριν από έναν αιώνα, όταν εισήχθη η θερινή ώρα, το περισσότερο φως της ημέρας ήταν ευεργετικό επειδή οδηγούσε σε μείωση του τεχνητού φωτός, εξοικονομώντας έτσι ενέργεια. Στην σύγχρονη κοινωνία όμως, με τους υπολογιστές, τις τηλεοράσεις, τα κλιματιστικά και τις τόσες ενεργοβόρες συσκευές, καταναλώνουμε ενέργεια ανεξάρτητα από το φυσικό φως.Πράγματι, η ποσότητα ενέργειας που σήμερα εξοικονομείται από τη θερινή ώρα είναι αμελητέα.
Ένας από τους στόχους της θερινής ώρας ήταν να συμπέσουν οι ώρες της ανθρώπινης δραστηριότητας με τις ώρες του φυσικού φωτός. Αυτό είναι πολύ λιγότερο σημαντικό κοντά στον ισημερινό -όπου η ποσότητα του φωτός δεν ποικίλλει ιδιαίτερα στις εποχές- και κοντά στους πόλους -όπου η διαφορά μεταξύ του χειμερινού και του καλοκαιρινού φωτός είναι τεράστια-. Ωστόσο, στα γεωγραφικά πλάτη μεταξύ αυτών των άκρων, η προσαρμογή της καθημερινής ρουτίνας στη μεταβαλλόμενη διάρκεια της ημέρας το καλοκαίρι συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας. Μια γερμανική ανάλυση σχετικά με τη συσχέτιση θερινής ώρας και ενέργειας βρήκε θετική σχέση μεταξύ γεωγραφικού πλάτους και εξοικονόμησης ενέργειας.
Η αλλαγή της ώρας, ακόμη και αν είναι μόνο μία ώρα, διαταράσσει τα βιολογικά μας «ρολόγια» ή τον κιρκάδιο ρυθμό. Για τους περισσότερους ανθρώπους, η κόπωση που προκύπτει είναι απλά μια πρόσκαιρη ταλαιπωρία. Για ορισμένους, ωστόσο, η αλλαγή της ώρας μπορεί να έχει σοβαρότερες επιπτώσεις στην υγεία. Μελέτες συνδέουν την έλλειψη ύπνου στην αρχή της θερινής ώρας με τροχαία ατυχήματα, τραυματισμούς στο χώρο εργασίας, αυτοκτονίες και αποβολές. Το σκοτάδι νωρίς το απόγευμα μετά το τέλος της περιόδου συσχετίζεται με κατάθλιψη. Ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής αυξάνεται επίσης όταν ξεκινά η περίοδος. Ωστόσο, η επιπλέον ώρα ύπνου στο τέλος της θερινής ώρας έχει συνδεθεί με λιγότερες καρδιακές προσβολές.
Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί το οικονομικό κόστος της συλλογικής κόπωσης που προκαλείται από την αλλαγή της ώρας, αλλά σε κάποιες μελέτες έχει τεκμηριωθεί μείωση της παραγωγικότητας την άνοιξη.
Πολλά και αντικρουόμενα τα ερευνητικά δεδομένα, μένει μόνο να δούμε πόσα από τα κράτη μέλη θα αλλάξουν την ώρα για τελευταία φορά τον Οκτώβριο.
