Ποια είναι τα είδη αποφάσεων;
Οι άνθρωποι καλούνται καθημερινά να πάρουν αποφάσεις. Αυτές μπορεί να είναι για σημαντικά ζητήματα, μπορεί όμως και να αναφέρονται σε απλά καθημερινά θέματα. Στο μεγαλύτερό τους μέρος οι αποφάσεις διακρίνονται σε αποφάσεις υπό βεβαιότητα, αποφάσεις υπό αβεβαιότητα και αποφάσεις κάτω από κίνδυνο.
Οι αποφάσεις υπό βεβαιότητα αναφέρονται στις περιπτώσεις εκείνες όπου το άτομο γνωρίζει τα αποτελέσματα κάθε πιθανής λύσης. Επομένως γίνεται πιο εύκολη η επιλογή της πιο σωστής λύσης. Παρόλα αυτά το πρόβλημα που μπορεί να δημιουργηθεί είναι το άτομο να μπερδευτεί από τις πολλές εναλλακτικές που έχει, με αποτέλεσμα να κάνει τη λάθος επιλογή.
Η δεύτερη κατηγορία αναφέρεται στις αποφάσεις υπό αβεβαιότητα, όπου το άτομο δεν γνωρίζει τα αποτελέσματα των επιλογών και ίσως για κάθε μία εναλλακτική υπάρχουν περισσότερα από ένα αποτελέσματα. Αυτό έχει ως συνέπεια το άτομο να αποφασίζει τελικά βασιζόμενο στην προσωπική του άποψη και σε ελλιπή πληροφόρηση.
Η τελευταία κατηγορία αναφέρεται στις αποφάσεις που λαμβάνονται κάτω από κίνδυνο. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται αναφορά σε μία εναλλακτική η οποία όμως μπορεί να έχει περισσότερες από μία εκβάσεις.
Μία άλλη διάκριση είναι αυτή όπου σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις διακρίνονται σε συνηθισμένες, δημιουργικές και αποφάσεις διαπραγμάτευσης.
Οι συνηθισμένες αποφάσεις είναι αυτές που παρουσιάζονται συχνά επομένως η λήψη τους είναι πιο εύκολη και γρήγορη.
Οι δημιουργικές αποφάσεις σχετίζονται με τις περιπτώσεις όπου το άτομο δεν τις γνωρίζει καθόλου και επομένως χρειάζεται να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του και να αυτοσχεδιάσει για να οδηγηθεί σε μία εναλλακτική.
Τέλος, οι αποφάσεις διαπραγμάτευσης αναφέρονται σε περιπτώσεις όπου ελλοχεύει έντονα το στοιχείο του κινδύνου. Το άτομο σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να λάβει μία απόφαση ανάμεσα από εναλλακτικές που δεν είναι ξεκάθαρες. Ακόμα είναι πιθανό να μεσολαβούν παράγοντες που προσπαθούν να οδηγήσουν το αποτέλεσμα προς όφελός τους.
Ένας άλλος διαχωρισμός αφορά το εργασιακό περιβάλλον και τις αποφάσεις που λαμβάνονται ανάλογα με τη θέση που κατέχει το άτομο.
Αρχικά, είναι οι λειτουργικές αποφάσεις, οι οποίες σχετίζονται με απλά καθημερινά πράγματα μέσα στη δουλειά, είναι χαμηλού κινδύνου και λαμβάνονται από απλούς υπαλλήλους.
Στη συνέχεια είναι οι διοικητικές αποφάσεις, οι οποίες λαμβάνονται από ανώτερα στελέχη και αφορούν θέματα με μεγαλύτερη βαρύτητα, όπως για παράδειγμα αν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που τέθηκαν από τη διοίκηση.
Τέλος, υπάρχουν οι στρατηγικές αποφάσεις, που αναφέρονται στα μακροχρόνια σχέδια μίας επιχείρησης και λαμβάνονται αποκλειστικά από ανώτερα στελέχη.
Ένας τελευταίος και ίσως πιο απλοποιημένος διαχωρισμός είναι αυτός που κατανέμει τις αποφάσεις σε δύο είδη, τις αποφάσεις ρουτίνας και τις αποφάσεις προσαρμογής. Το πρώτο είδος είναι η απόφαση ρουτίνας και αφορά καθιερωμένους κανόνες, κανονισμούς και διαδικασίες. Για παράδειγμα, στην περίπτωση λάθους ενός υπαλλήλου, γνώση του περιστατικού θα λάβει ο υπεύθυνος, του οποίου οι πράξεις θα καθοδηγούνται από τους κανονισμούς. Οι αποφάσεις ρουτίνας λαμβάνονται σε μικρότερο βαθμό από άτομα ισχύος. Το δεύτερο είδος της λήψης αποφάσεων ονομάζεται αποφάσεις προσαρμογής και αφορά αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται σε περίπτωση που τα προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζει κάποιος, είναι ασυνήθιστα και όχι απολύτως κατανοητά.
