Πώς επηρεάζουν τα όνειρα την καθημερινότητά μας;
Όλοι γνωρίζουμε πόσο ενοχλητικό μπορεί να είναι να ξυπνάμε ξαφνικά από έναν βαθύ ύπνο και ένα ωραίο όνειρο, αλλά πόσα γνωρίζουμε για την επίδραση των ονείρων στην καθημερινή μας ζωή;
Ενώ γνωρίζουμε πολλά για τους εγκεφαλικούς συσχετισμούς των ονείρων (π.χ. ύπνος REM – ταχεία κίνηση των ματιών), γνωρίζουμε ελάχιστα για την κοινωνική ψυχολογία των ονείρων ή για τη φύση και το περιεχόμενο των ονείρων. Απ΄ότι φαίνεται από πρόσφατες έρευνες τα όνειρα μπορούν να επηρεάσουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις κατά την αφύπνιση, τη διάθεση κατά τη διάρκεια της ημέρας και τη συμπεριφορά.
Το ερώτημα αν τα όνειρα διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ανθρώπων συνδέεται με ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί τόσο παλιά όσο σε προνεωτερικούς πληθυσμούς κυνηγών-συλλεκτών. Νεότερες έρευνες έχουν καταδείξει ότι τόσο τα όνειρα REM όσο και τα όνειρα NREM λειτουργούν για την προσομοίωση κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Η ανάκληση ονείρων που παρουσιάστηκαν στη φάση REM παρουσιάζουν μεγαλύτερο αριθμό επιθετικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, ενώ τα όνειρα που παρουσιάστηκαν στο στάδιο NREM παρουσιάζουν μεγαλύτερο αριθμό συνεργατικών ή φιλικών αλληλεπιδράσεων.
Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι οι συνθήκες για τις οποίες οι άνθρωποι ενδιαφέρονται περισσότερο. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα όνειρα χαρακτηρίζονται από σχετικό περιεχόμενο. Όταν τα άτομα ξυπνούν από το REM στάδιο, αναφέρουν ζωντανές οπτικές λεπτομέρειες, δυσάρεστα συναισθήματα, επιθετική κοινωνική αλληλεπίδραση και περιστασιακά παράξενα και απίθανα γεγονότα. Τα περισσότερα αυθόρμητα ανακλητά όνειρα προέρχονται από την περίοδο REM αργά τη νύχτα, νωρίς το πρωί. Σύμφωνα με τον ερευνητή Kramer, συγκεκριμένες μεταβλητές του περιεχομένου των ονείρων (όπως ο αριθμός των χαρακτήρων που εμφανίζονται στα πρωινά όνειρα) έχουν σημαντική σχέση με τη διάθεση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το στάδιο REM περιλαμβάνει τακτική, περιοδική και έντονη ενεργοποίηση του μεταιχμιακού συστήματος και της αμυγδαλής, των δύο κύριων συναισθηματικών κέντρων του εγκεφάλου. Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, η ανάκληση του ονείρου κατά την αφύπνιση να συνοδεύεται και από το αντίστοιχο συναίσθημα.
Συχνά τα συναισθήματα που συνδέονται με ένα όνειρο παραμένουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ασκώντας έτσι τις επιδράσεις τους στη διάθεση και τη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Η επίδραση αυτή ενισχύεται καθώς οι περισσότεροι από εμάς είμαστε πρόθυμοι να αναφέρουμε ένα έντονο συναισθηματικά όνειρο σε άλλα άτομα. Σε έρευνα των Vann και Alperstein ένα ποσοστό της τάξεως του 98% των 241 ατόμων από τα οποία πήραν συνέντευξη ανέφεραν ότι διηγήθηκαν όνειρα σε άλλους, ιδίως σε φίλους και οικεία πρόσωπα.
Λαμβάνοντας υπόψιν όσα γνωρίζουμε σχετικά με τον κεντρικό ρόλο του ομαδικού διαμοιρασμού ονείρων στις προνεωτερικές ομάδες, (κατά την περίοδο της ιστορίας, όταν οι άνθρωποι θεωρούσαν τον εαυτό τους μέρος ενός συνολικού Όλου), μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο διαμοιρασμός ονείρων ήταν μια κοινή πρακτική στο πλαίσιο της εξελικτικής προσαρμογής. Από τη στιγμή που τα όνειρα κοινοποιούνται στους άλλους, εντείνεται η επίδρασή τους στη διάθεση και τη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Εν ολίγοις, τα όνειρα αποτελούν μια τεράστια πηγή επιρροής στη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της ημέρας που ξυπνάμε, αλλά δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς λειτουργεί αυτή η επιρροή.
Σύμφωνα με μελέτη της Silent night, διαπιστώθηκε ότι το 47% των ανθρώπων αφήνουν τα όνειρά τους να επηρεάσουν το πώς αισθάνονται όταν ξυπνούν. Μια μελέτη που έγινε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Maryland παρείχε στοιχεία που δείχνουν τη σχέση μεταξύ των ονείρων και της συμπεριφοράς μεταξύ των μελών του ζευγαριού. Οι σχέσεις στις οποίες ένα από τα μέλη ονειρευόταν απιστία και ψέματα είχαν περισσότερους καβγάδες και εντάσεις. Η μελέτη αναφέρει ότι ο σύντροφός μας εμφανίζεται στο 20% των ονείρων μας, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες ο εγκέφαλός μας να ονειρευτεί απίθανα, αλλά πιστευτά σενάρια. Μία άλλη μελέτη κατέδειξε ότι περίπου το 37% των ανθρώπων βασίζονται στα όνειρα για να πάρουν αποφάσεις στην πραγματική ζωή.
Τα όνειρα συνολικά μπορεί να έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στον εγκέφαλό μας από ό,τι θέλουμε να πιστεύουμε. Είτε επηρεάζουν τη διάθεσή μας, είτε τις σχέσεις μας, είτε καθορίζουν θέματα και προβλήματα στη ζωή μας, είναι πιθανό ότι τα όνειρα μπορούν να επηρεάσουν τις καθημερινές μας πράξεις κάποιων ανθρώπων, χωρίς καν να το γνωρίζουν.
Διάβασε ακόμα:
