Προγράμματα φυσικής δραστηριότητας και άσκησης στον χώρο εργασίας
Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και άσκησης συνδέεται με αρνητικές επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική υγεία, κακή ποιότητα ζωής, μείωση της παραγωγικότητας στην εργασία, αύξηση της πρόωρης συνταξιοδότησης και αύξηση της δαπάνης για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η δραματική άνοδος της υιοθέτησης «ανθυγιεινών συμπεριφορών» και της καθιστικής ζωής των εργαζομένων τις τελευταίες δεκαετίες επιφέρει κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, οι οποίες μόνο αμελητέες δεν μπορεί να είναι. Στο πλαίσιο αυτό, αρκετοί διεθνείς οργανισμοί άσκησης και υγείας προτείνουν το σχεδιασμό, την εφαρμογή και την καθοδήγηση προγραμμάτων άσκησης στο χώρο εργασίας (workplace exercise programs).
Η εφαρμογή ενός σωστά σχεδιασμένου προγράμματος άσκησης στο χώρο εργασίας είναι μια σημαντική και αποτελεσματική στρατηγική τόσο για τη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των εργαζομένων όσο και για την αύξηση της παραγωγικότητάς τους. Και αν θέλουμε να μιλήσουμε με αριθμούς, το Αμερικάνικο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων αναφέρει ότι για κάθε 1 δολάριο που επενδύει μια επιχείρηση σε προγράμματα άσκησης το κέρδος που έμμεσα επιστρέφει σε αυτή είναι πάνω από 3,27 δολάρια.
Τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας και της υιοθέτησης «υγιεινών συμπεριφορών» στο χώρο εργασίας είναι πολλαπλά. Εκτός από τη βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά και τη θωράκιση της σωματικής και ψυχικής υγείας, φαίνεται ότι ενισχύεται και η δημιουργία ενός υγιούς εργατικού δυναμικού. Επίσης, μειώνονται τα έξοδα του εργοδότη για την ιατρική φροντίδα των εργαζομένων του, η πιθανότητα απουσίας από τη δουλειά λόγω αρρώστιας ή τραυματισμού, η πιθανότητα της πρόωρης συνταξιοδότησης των εργαζομένων και αυξάνεται η αποδοτικότητα και παραγωγικότητα στην εργασία τους.
Φαίνεται λοιπόν ότι η επένδυση σε προγράμματα άσκησης στο χώρο εργασίας έχει οικονομικά οφέλη για την ίδια την επιχείρηση στο μέλλον. Συγκεκριμένα, ερευνητικά δεδομένα έδειξαν ότι μετά την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων άσκησης στον χώρο εργασίας παρατηρήθηκε εκτός από βελτίωση της υγείας του εργατικού δυναμικού (75%), αύξηση της παραγωγικότητας (64%), μείωση των εξόδων για ιατρική φροντίδα (95%) και βελτίωση του ηθικού των εργαζομένων (77%), κάτι που είναι πολύ σημαντικό.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, η εφαρμογή προγραμμάτων αύξησης της φυσικής δραστηριότητας και άσκησης στον χώρο εργασίας είναι επιτακτική. Για να είναι όμως αυτά τα προγράμματα αποτελεσματικά πρέπει να πραγματοποιούνται υπό την επίβλεψη εξειδικευμένου προσωπικού, για 30-40 min κάθε ημέρα. Η υποστήριξη των προγραμμάτων συμβάλλει τόσο στην αποτελεσματική τους εφαρμογή, όσο και στη διατήρησή τους. Πιο συγκεκριμένα, την υποστήριξη πρέπει να αναλαμβάνει ένα άτομο, μέσα από τον χώρο εργασίας, το οποίο να γνωρίζει καλά τα οφέλη του προγράμματος για τους εργαζόμενους και το σύνολο του εργασιακού χώρου γενικότερα, να βοηθά, να δραστηριοποιείται για να συμβάλλει αποφασιστικά στην επίτευξή του και να προωθεί τη σημασία της φυσικής δραστηριότητας και άσκησης στους εργαζόμενους, ενθαρρύνοντάς τους να συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Οι εργασιακές υποχρεώσεις και τα ωράρια των εργαζομένων αλλά και η απουσία υποστήριξης από τους εργοδότες πιθανόν αποτελούν κάποιους από τους ανασταλτικούς παράγοντες για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή οργανωμένων προγραμμάτων άσκησης στον εργασιακό χώρο. Από την άλλη, η άσκηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σωματική και ψυχική υγεία ενός ατόμου, και αποτελεί την καταλληλότερη «μη φαρμακευτική» παρέμβαση για την πρόληψη χρόνιων παθήσεων, αλλά και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής ατόμων με διάφορες χρόνιες παθήσεις.
Όσον αφορά τις στρατηγικές αύξησης της φυσικής δραστηριότητας για όσους κάνουν καθιστική εργασία, η διεθνής βιβλιογραφία περιλαμβάνει ατομικές συμβουλές, διατροφικές αλλαγές, εργονομικές και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις στον χώρο εργασίας, (π.χ. χρήση των όρθιων γραφείων, χρήση fitball αντί για καρέκλα στο γραφείο, χρήση γραφείων τα οποία έχουν ενσωματωμένο ποδήλατο ή διάδρομο στη βάση τους, συναντήσεις περιπάτου κ.α.). Τα αποτελέσματα των μελετών, όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα των οργανωμένων προγραμμάτων άσκησης στον εργασιακό χώρο, είναι κάποιες φορές αντικρουόμενα. Υπάρχουν μελέτες που αναφέρουν βελτίωση και άλλες καμία μεταβολή σε επιλεγμένους δείκτες υγείας, λειτουργικής ικανότητας, φυσικής κατάστασης, μυοσκελετικών πόνων και ποιότητας ζωής. Φαίνεται ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων άσκησης στον εργασιακό χώρο. Η διερεύνηση της επίδρασης των διαφόρων προγραμμάτων άσκησης στον εργασιακό χώρο, θα προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες, όσον αφορά στο σχεδιασμό, στην εφαρμογή και στην καθοδήγηση αποτελεσματικών και ασφαλών προγραμμάτων άσκησης, με στόχο την προαγωγή της υγείας και τη βελτίωση της παραγωγικότητας τόσο των εργαζομένων όσο και του εργασιακού χώρου γενικότερα.
