Προβληματικός ή φυσιολογικός θυμός;
Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που μεταξύ άλλων μας κινητοποιεί να αντιδράσουμε απέναντι σε συνθήκες που μας προκαλούν συναισθηματική δυσφορία, καταστάσεις ή ανθρώπους. Πολλές φορές ενσωματώνει ή αντικατοπτρίζει μια σειρά από συναισθήματα ή διεργασίες, όπως απογοήτευση, θλίψη, ντροπή, φόβο, κούραση κ.ο.κ. Η έκφραση του θυμού ωστόσο μπορεί να είναι κάποιες φορές προβληματική, προκαλώντας περισσότερη δυσφορία και ένταση τόσο στο ίδιο το άτομο όσο και στο περιβάλλον του. Ένα πρώτο βήμα προς την αλλαγή είναι η εστίαση στις προβληματικές εκδηλώσεις του θυμού, που θα μας βοηθήσει στη συνέχεια να τις τροποποιήσουμε και παράλληλα να επιλέξουμε πιο αποτελεσματικούς τρόπους έκφρασης και αντιμετώπισής του.
• Υπάρχουν κάποιες ερωτήσεις που αποκωδικοποιούν τα σημάδια που μπορεί να δηλώνουν έναν προβληματικό τρόπο έκφρασης του θυμού, π.χ.
– Όταν βρίσκομαι σε ένταση χρησιμοποιώ συχνά ακατάλληλη γλώσσα (π.χ. βρισιές, χαρακτηρισμούς) ή υψώνω σημαντικά τον τόνο της φωνής μου;
– Ο θυμός μου επηρεάζει αρνητικά τις προσωπικές μου σχέσεις, τις σχέσεις μου στη δουλειά ή γενικότερα την υγεία μου;
– Οικεία ή άλλα πρόσωπα έχουν σχολιάσει τη συμπεριφορά μου όταν θυμώνω;
– Ο θυμός μου οδηγεί σε σωματική επιθετικότητα;
– Όταν θυμώνω καταφεύγω σε συνήθειες που μακροπρόθεσμα με βλάπτουν π.χ. κάπνισμα, χρήση ουσιών ή αλκοόλ, στέρηση ή υπερκατανάλωση τροφών;
• Είναι χρήσιμο να συνειδητοποιούμε και να αναγνωρίζουμε τις στιγμές που αισθανόμαστε θυμωμένοι, ώστε στη συνέχεια να είμαστε σε θέση να επεξεργαστούμε το βίωμα, αντί απλά να το καταπιέσουμε ή να το αγνοήσουμε. Ο θυμός, όταν απωθείται ή εκφράζεται με λάθος τρόπο, μπορεί να προκαλέσει σωματικές αντιδράσεις, π.χ. σωματική ένταση/μυϊκούς πόνους, ταχύπνοια, κεφαλαλγία, αϋπνία κ.ά.
• Μπορεί ο τρόπος έκφρασης του θυμού μας σε μεγάλο βαθμό να σχετίζεται με τους τρόπους με τους οποίους οι γονείς ή άλλα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή μας εξέφραζαν τον θυμό τους. Ίσως αξίζει να αναρωτηθούμε πώς επεξεργάζονται τον θυμό τους οι σημαντικοί άλλοι στη ζωή μας και πώς αυτό μπορεί να μας έχει επηρεάσει, π.χ. Πώς μου φαίνεται αυτός τρόπος; Πώς με κάνει να νιώθω; Όταν βλέπω αυτή τη συμπεριφορά σε κάποιον άλλο, τι σκέψεις δημιουργούνται στο μυαλό μου για τον χαρακτήρα του;
• Ο θυμός σε πολλούς ανθρώπους πυροδοτείται από συγκεκριμένες σκέψεις ή περιστατικά, επομένως είναι χρήσιμο να εντοπίσουμε τυχόν επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Οι αναστοχαστικές ερωτήσεις μας φέρνουν σε επαφή με τα βαθύτερα συναισθήματά μας, τις αντιδράσεις και τις σκέψεις μας, π.χ. Τι προκάλεσε τον θυμό μου; Τι σκέψεις έκανα; Πώς ένιωσα μετά; Πολλές φορές το να γράφουμε τις απαντήσεις μας είναι εξίσου βοηθητικό. Ένα απλό ημερολόγιο στο οποίο θα καταγράφετε τις καταστάσεις που προκάλεσαν τον θυμό σας, θα περιγράφετε συγκρούσεις ή διαμάχες και θα αναλύετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά που απορρέουν βοηθά στην αναγνώριση των συνεπειών σε σας και στους άλλους.
«Ο θυμός που ξεσπά, συχνά οδηγείται στη συγχώρεση. Ο θυμός που κρύβεται, συχνά σκληραίνει και γίνεται εκδίκηση.» – E. Bulwer-Lytton
