Ψηφιακές συναλλαγές και COVID-19
Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα των πολιτών. Μεταξύ άλλων, αλλάζει με ταχείς ρυθμούς ο τρόπος που πληρώνουμε για τις αγορές μας, με μαζική στροφή προς το πλαστικό χρήμα και τις ψηφιακές πληρωμές και με τα μετρητά να περνούν σε δεύτερη μοίρα.
Παγκόσμια, η συνολική αξία των ψηφιακών συναλλαγών προβλέπεται να φθάσει τα $4,9 τρις το 2021, από $3,9 τρις το 2019, και αναμένεται να αυξηθούν με ετήσιο ρυθμό 13,4% τα επόμενα χρόνια, με τη συνολική τους αξία να υπερβεί τα $8 τρις το 2024.
Το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς αποτελεί το ηλεκτρονικό εμπόριο, το οποίο γνώρισε μεγάλη άνθηση την περίοδο του lockdown. Η αξία των συναλλαγών ανήλθε στα $2,9 τρις το 2020, ενώ δεν αποκλείεται ακόμη μεγαλύτερη «έκρηξη» λόγω της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων που κρατούν κλειστά τα εμπορικά καταστήματα.
Η Κίνα αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά ψηφιακών πληρωμών, με συναλλαγές αξίας $2,3 τρις το 2020, σημαντικά αυξημένες σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019 ($1,6 τρις).
H πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις επιτάχυναν τη στροφή μακριά από τη χρήση μετρητών. Στο πρώτο εξάμηνο του 2020, οι καταναλωτές στις ΗΠΑ ξόδεψαν $347 δις για online αγορές, 30% περισσότερα από το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019. Στην Ευρώπη, το 28% των καταναλωτών χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο για είδη παντοπωλείου κατά τα lockdown, ποσοστό αυξημένο κατά 10% σε σύγκριση με τα επίπεδα προ πανδημίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 80% των καταναλωτών που άρχισαν να αγοράζουν online είδη παντοπωλείου κατά την πανδημίας δήλωσαν πως θα συνεχίσουν και στο μέλλον.
Την ώρα που το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι ηλεκτρονικές πληρωμές έχουν σημειώσει μεγάλη αύξηση εν μέσω πανδημίας, η χρήση μετρητών έχει μειωθεί, καθώς επιλέγονται τρόποι πληρωμών χωρίς φυσική επαφή. Έτσι επισπεύδεται η μετάβαση προς κοινωνίες χωρίς μετρητά (cashless societies).
Tα μετρητά αντιπροσώπευαν το 79% όλων των πληρωμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2019. Στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης που βρέθηκαν στο επίκεντρο της πανδημίας, οι offline συναλλαγές μειώθηκαν 60% μετά το lockdown.
Στη Γερμανία, για πρώτη φορά οι πληρωμές με πιστωτικές ξεπέρασαν τις συναλλαγές με μετρητά, με την πανδημία να αλλάζει τις συνήθειες του Γερμανού καταναλωτή. Η αξία των συναλλαγών μέσω πιστωτικών στη Γερμανία προβλέπεται να αυξηθεί κατά 28%, ενώ οι συναλλαγές με μετρητά θα μειωθούν κατά 34% στο χρονικό διάστημα 2019-2025.
Παράλληλα, όλο και περισσότεροι Γερμανοί χρησιμοποιούν ανέπαφες κάρτες και smartphones για πληρωμές. Η τάση αυτή υποστηρίζεται και από την εμπιστοσύνη στην ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι καθίσταται ευκολότερη η διαδικασία πληρωμών μέσω καρτών -χωρίς ΡΙΝ ή υπογραφή- συμβάλλει στην αυξητική τάση. Οι Γερμανοί θα έχουν καταστεί έως το 2040 φανατικοί χρήστες των πιστωτικών καρτών, με ταυτόχρονη αύξηση της χρήσης των smartphones. Η COVID-19 επιτάχυνε αυτές τις αλλαγές. Στο μέλλον, ο Γερμανός καταναλωτής θα είναι μεγαλύτερος σε ηλικία, τεχνολογικά πιο επιδέξιος και πιο ανοικτός σε νέες εμπειρίες, έχοντας κάνει στροφή από την συντηρητική και επιφυλακτική συμπεριφορά του παρελθόντος.
Οι αλλαγές πραγματοποιούνται με τις «ευλογίες» και των ευρωπαϊκών αρχών. Η υγειονομική κρίση και τα lockdown λειτούργησαν καταλυτικά, αλλάζοντας τις συνήθειες και του Έλληνα καταναλωτή. Η κρίση και τα μέσα ατομικής προστασίας υπαγορεύουν τον περιορισμό της χρήσης μετρητών, με τους Έλληνες να στρέφονται στις συναλλαγές με πλαστικό χρήμα. Μόνο στο 4% των επιχειρήσεων χρησιμοποιήθηκαν κυρίως μετρητά, ενώ σε τρεις από τέσσερις επιχειρήσεις (73%) οι πελάτες χρησιμοποίησαν κάρτες, έναντι ποσοστού 55% πέρυσι. Η εξοικείωση των πελατών με το «πλαστικό χρήμα» και τα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής, από την περίοδο των capital controlsλειτούργησε ευνοϊκά προς αυτήν την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια, με την πανδημία να επιταχύνει την τάση. Οι καταναλωτές που χρησιμοποίησαν μετρητά ήταν μόλις 13%.
Έρευνα του 2018 προβλέπει ότι το 93% των Ελλήνων αναμένεται στα επόμενα τρία χρόνια να πραγματοποιεί πληρωμές μέσω φορητής συσκευής. Οι Millennials είναι πιο πιθανό να κάνουν τέτοιες πληρωμές στα επόμενα τρία χρόνια σε ποσοστό 95%. Η έρευνα διαπιστώνει ότι το 60% των Ελλήνων ελέγχουν το υπόλοιπο του λογαριασμού τους ή έχουν πρόσβαση σε τραπεζικές υπηρεσίες μέσω εφαρμογής στο κινητό, ποσοστό που σημείωσε άνοδο τα τελευταία χρόνια. Το 42% των Ελλήνων χρησιμοποιεί πλέον smartphone ή tablet για την αποστολή ή αποδοχή χρημάτων.
