Συναισθηματική ή σωματική πείνα;
Η διαφορά μεταξύ συναισθηματικής και σωματικής πείνας δεν είναι πάντα εύκολο να γίνει αντιληπτή σε πραγματικές συνθήκες, ειδικά αν κάποιος έχει μάθει να χρησιμοποιεί τακτικά το φαγητό για να αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του. Όταν το φαγητό προάγεται σε πρωταρχικό συναισθηματικό μηχανισμό αντιμετώπισης, το άτομο εγκλωβίζεται σε έναν ανθυγιεινό φαύλο κύκλο αποφυγής ή αυτοτιμωρίας. Η συναισθηματική θρέψη γενικά μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του στρες, των ορμονικών αλλαγών ή των μικτών ενδείξεων πείνας. Το μεγαλύτερο μέρος της συναισθηματικής θρέψης συνδέεται με δυσάρεστα συναισθήματα, μπορεί κάποιος για παράδειγμα να χρησιμοποιεί το φαγητό για να καταπνίξει συναισθήματα, όπως ο θυμός, ο φόβος, η λύπη, το άγχος, η μοναξιά κ.ά., αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από θετικά συναισθήματα, για παράδειγμα σαν επιβράβευση του εαυτού για την επίτευξη ενός στόχου ή ως εορτασμός. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι σχετίζεται και με παιδικές αναμνήσεις από το φαγητό ή με ένα αίσθημα νοσταλγίας για όμορφες αναμνήσεις της ζωής. Εάν για παράδειγμα οι γονείς επιβράβευαν μια συμπεριφορά με φαγητό, τέτοιες συνήθειες μπορούν εύκολα να μεταφερθούν στην ενήλικη ζωή.
Η συναισθηματική πείνα μπορεί να είναι πολύ ισχυρή, επομένως είναι εύκολο να την μπερδέψει κανείς με τη σωματική πείνα. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες ενδείξεις που μπορούν να μας βοηθήσουν να τις ξεχωρίσουμε.
• Η συναισθηματική πείνα εμφανίζεται ξαφνικά, ενώ η σωματική πείνα εμφανίζεται σταδιακά. Εάν δεν έχουν περάσει πάρα πολλές ώρες από το τελευταίο γεύμα, η επιθυμία για φαγητό στη σωματική πείνα δεν έχει μεγάλη ένταση, ούτε απαιτεί την άμεση ικανοποίηση.
• Η συναισθηματική πείνα προκαλεί την ανάγκη για κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων συνήθως πρόχειρων σνακ ή τροφίμων και γλυκισμάτων με αρκετές θερμίδες ή συγκεκριμένες υφές, γεύσεις και μυρωδιές, που έρχονται σαν αυθόρμητες επιθυμίες και απαιτούν άμεση ικανοποίηση. Η σωματική πείνα παρουσιάζεται ως λιγότερο «επιλεκτική».
• Η συναισθηματική πείνα οδηγεί συχνά σε αλόγιστη κατανάλωση φαγητού και προσφέρει ένα πλασματικό αίσθημα πληρότητας ή προσωρινής πληρότητας και οδηγεί συχνά σε τύψεις, ενοχές ή αίσθημα ντροπής.
Ένα πρώτο βήμα για να μπορέσει κάποιος να γίνει πιο ευαίσθητος στα σήματα της συναισθηματικής πείνας είναι να αναγνωρίσει ποιες καταστάσεις, μέρη ή συναισθήματα του προκαλούν ανακούφιση μέσω του φαγητού. Η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού τείνει να είναι μια αυτόματη και ουσιαστικά χωρίς σκέψη διαδικασία. Ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσει κανείς να αποκτά τον έλεγχο είναι να δημιουργεί μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα από τη στιγμή που έρχεται η λαχτάρα για φαγητό μέχρι την κατανάλωσή του. Ακόμα και πέντε λεπτά συνειδητής αναμονής είναι ένα πολύ καλό πρώτο βήμα. Στην ίδια λογική είναι και η τεχνική «20,20,20», που μας προτρέπει να μασάμε την κάθε μπουκιά για 20 δευτερόλεπτα, να αφήνουμε στη συνέχεια 20 δευτερόλεπτα έως την επόμενη μπουκιά και να αφιερώνουμε συνολικά 20 λεπτά για την κατανάλωση του κάθε γεύματος.
Ο απώτερος στόχος είναι να ενισχύσουμε την ενσυνείδητη θρέψη, δηλαδή το να στρέψουμε την πλήρη προσοχή μας στη διαδικασία επιλογής, προετοιμασίας και κατανάλωσης του φαγητού, είτε πρόκειται για γεύματα και σνακ είτε για ποτά. Αυτή η διαδικασία μας βοηθά να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίγνωση του τι τρώμε, πόσο τρώμε και γιατί το τρώμε. Αυτό περιλαμβάνει και την απομάκρυνση των περισπασμών (τηλεόραση, κινητά κ.ά.) κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και κατανάλωσης του γεύματος.
Διάβασε ακόμα:
Ανθεκτικότητα στον ιατρικό χώρο
Η προσωπικότητά μας και η επιλογή φίλων
