Συναισθηματική νοημοσύνη και στυλ ηγεσίας
Η συναισθηματική νοημοσύνη ορίζεται ως η ικανότητα ενός ατόμου να κατανοεί και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, καθώς και η ικανότητα να αντιλαμβάνεται την εμπλοκή των συναισθημάτων στις διαπροσωπικές σχέσεις. Περιλαμβάνει την επίγνωση ότι τα συναισθήματα καθοδηγούν τις συμπεριφορές και επηρεάζουν τους ανθρώπους είτε θετικά είτε αρνητικά. Έρευνες έχουν δείξει ότι η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες πρόβλεψης της απόδοσης. H υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη βοηθά να οικοδομηθούν σχέσεις στον εργασιακό χώρο, να επιτευχθούν οι στόχοι και να ολοκληρωθούν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τα εργασιακά καθήκοντα.
Η συναισθηματική νοημοσύνη αναπόφευκτα αποτελεί και ένα ισχυρό συστατικό της αποτελεσματικής ηγεσίας, καθώς βελτιώνει το επίπεδο αυτογνωσίας, προωθεί την επικοινωνία, οικοδομεί σχέσεις εμπιστοσύνης και ενισχύει την αίσθηση υπευθυνότητας. Κατά τον Goleman υπάρχουν διαφορετικά στυλ ηγεσίας που βασίζονται σε διαφορετικές πτυχές της συναισθηματικής νοημοσύνης.
● Ο καταπιεστικός (coercive)- απαιτεί άμεση συμμόρφωση. Ηγέτης που είναι σε θέση να λαμβάνει δύσκολες αποφάσεις, παρακολουθεί στενά τις δραστηριότητες και αντιμετωπίζει γρήγορα τα προβλήματα. Δίνει σαφείς κατευθύνσεις και εντολές και υπάρχει απαίτηση για άμεση υπακοή. Συνήθως ο ηγέτης διακρίνεται από μειωμένη ενσυναίσθηση και οι δίαυλοι επικοινωνίας είναι περιορισμένοι. Αυτό το στυλ ηγεσίας είναι αποτελεσματικό σε περιόδους κρίσης.
● Ο οραματιστής (visionary/ authoritative)- κινητοποιεί τους ανθρώπους προς ένα όραμα. Ηγέτης που διακρίνεται για την αυτοπεποίθησή του, το επίπεδο ενσυναίσθησης και την τάση του να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να καινοτομούν. Αυτό το στυλ ηγεσίας δημιουργεί ένα θετικό κλίμα και κινητοποιεί την ομάδα προς την επίτευξη ενός κοινού στόχου με όποιον τρόπο θεωρούν τα μέλη κατάλληλο.
● Ο ανθρωπιστικός (affiliative)- δημιουργεί συναισθηματικούς δεσμούς, στοχεύει στην αρμονία. Ηγέτης με συναισθηματική νοημοσύνη και ενσυναίσθηση που στηρίζεται στις συμμετοχικές διαδικασίες, στη συνεργασία των μελών της ομάδας και χρησιμοποιεί τους επαίνους. Συνήθως δεν δίνει εφαρμόσιμες συμβουλές και δεν κάνει διορθώσεις, με αποτέλεσμα τα μέλη της ομάδας κάποιες φορές να αισθάνονται μπερδεμένα ή χωρίς ηγέτη. Αποτελεσματικό στυλ ηγεσίας όταν χρειάζεται να ενδυναμωθεί η συνοχή της ομάδας ή να εμψυχωθούν τα μέλη της σε περιόδους κρίσης.
● Ο δημοκρατικός (democratic)- δημιουργεί συναίνεση μέσω της συμμετοχής. Ηγέτης που υποστηρίζει την ελευθερία λόγου προς τις απόψεις των άλλων και επενδύει στην πλειοψηφική γνώμη. Η επίδραση στο οργανωτικό κλίμα είναι θετική, καθώς ενισχύεται η ευελιξία και η συνεργατικότητα. Το μειονέκτημα είναι ότι απαιτούνται συνήθως χρονοβόρες και συχνές συναντήσεις για να συζητηθούν οι απόψεις όλων των μελών και να διατυπωθούν ιδέες.
● Ο καθοδηγητικός (pacesetting)- αναμένει την αριστεία. Ηγέτης που ενδιαφέρεται για τη συνολικότερη ανάπτυξη των μελών της ομάδας και βασίζεται στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους. Είναι ένα στυλ ηγεσίας προσανατολισμένο στον στόχο, εστιάζει στην υψηλή απόδοση και τη βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου έργου. Ο ηγέτης λειτουργεί σαν πρότυπο για την ομάδα, καθώς δίνει τον ρυθμό, ωστόσο, τα μέλη της ομάδας πρέπει να έχουν υψηλά κίνητρα, αυτοπειθαρχία και εξειδίκευση. Είναι ιδανικό στυλ ηγεσίας για την ταχεία τήρηση των προθεσμιών σε ένα σημαντικό έργο.
● Ο συμβουλευτικός (coaching)- δίνει έμφαση στην ανάπτυξη των εργαζομένων. Ηγέτης που επενδύει τον χρόνο και την ενέργειά του στην ανάπτυξη των μεμονωμένων μελών της ομάδας, Αναθέτει δύσκολες εργασίες, αλλά ταυτόχρονα υποστηρίζει και ενθαρρύνει τα μέλη συνεχώς, είναι ανεκτικός στα λάθη και εστιάζει στο να εντοπίσουν τα μέλη τις προσωπικές ανάγκες ανάπτυξης με γνώμονα τους μακροπρόθεσμους στόχους τους. Λειτουργεί καλύτερα όταν τα μέλη της ομάδας είναι δεκτικά στην αλλαγή.
Σε γενικές γραμμές οι περισσότεροι λειτουργούν με έναν συνδυασμό αυτών των στυλ και το ιδανικό είναι να χρησιμοποιείται το κατάλληλο στυλ ηγεσίας ανάλογα με τις συγκεκριμένες απαιτήσεις της εκάστοτε κατάστασης, τις ανάγκες που προκύπτουν και τους ανθρώπους που εμπλέκονται.
Διάβασε ακόμα:
Το φαινόμενο της κρίσης: ο γυάλινος γκρεμός
Πώς να διαφυλάξετε την ψυχική ασφάλεια στον χώρο εργασίας σας;
