Τα προσόντα του καλού ναυαγοσώστη
Αν και η ναυαγοσωστική είναι μια εξαιρετικά σημαντική δουλειά και προσφέρει πολλές ανταμοιβές, μπορεί να γίνει πολύ απαιτητική ανάλογα με την περίσταση. Τα κύρια προσόντα του καλού ναυαγοσώστη πέρα από τη βασική του εκπαίδευση είναι η ικανότητα διατήρησης της προσοχής και της συγκέντρωσης, η ωριμότητα και η αποφασιστικότητα.
Έχει παρατηρηθεί ότι σε συνθήκες στρες (π.χ. πολυκοσμία, πολλά παιδιά), η διατήρηση της εγρήγορσης είναι ευκολότερη απ’ ό,τι σε μη στρεσογόνες συνθήκες (π.χ. ελάχιστος κόσμος, επαγγελματίες κολυμβητές). Επιπλέον, τα επίπεδα διέγερσης είναι αυξημένα σε υδάτινα πάρκα, ή στις παραλίες για surfing, ενώ στις παραδοσιακές πισίνες και στις παραλίες επίπεδης θάλασσας διατηρούνται χαμηλά. Οι αργές και μονότονες ημέρες μπορεί να οδηγήσουν σε πλήξη και έλλειψη επαγρύπνησης ενώ οι πολυάσχολες ημέρες μπορεί να προκαλέσουν υπερκόπωση.
Τα ανθρώπινα όντα, όπως τα ζώα και τα φυτά, έχουν βιολογικά ρολόγια που προγραμματίζουν τον οργανισμό ώστε να λειτουργεί ανάλογα με το φως της ημέρας. Τα επίπεδα εγρήγορσης και κόπωσης κυμαίνονται και εναλλάσσονται καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας, με αποτέλεσμα να νιώθουμε περισσότεροι ενεργητικοί και ξεκούραστοι τις πρωινές ώρες και σταδιακά όσο πλησιάζουμε προς την ώρα του ύπνου να νιώθουμε πιο κουρασμένοι. Παρόλο που υπάρχουν ατομικές διαφορές κατά κανόνα, οι άνθρωποι είναι πιο προσεκτικοί τις πρωινές ώρες, παρουσιάζουν αυξημένη κόπωση το μεσημέρι, ανακτούν την εγρήγορσή τους το απόγευμα για να την απολέσουν και πάλι τις βραδινές ώρες. Δυστυχώς, οι ώρες αιχμής στην πισίνα ή στη θάλασσα δεν συμπίπτουν πάντα με τις ώρες που ο οργανισμός προτιμά να ξεκουράζεται.
Οι μέτριες αυξήσεις στη σωματική κίνηση, την αναπνοή και τον καρδιακό ρυθμό διεγείρουν νευρολογικές οδούς, οι οποίες με τη σειρά τους βελτιώνουν την προσοχή, τη συγκέντρωση και την επαγρύπνηση. Για να διασφαλιστεί το επιθυμητό επίπεδο ετοιμότητας που θα οδηγήσει σε μία επιτυχή διάσωση όταν προκύψει κίνδυνος είναι καλό να ακολουθούνται οι ακόλουθοι κανόνες:
• Αλλαγή θέσης τουλάχιστον κάθε 30 λεπτά.
• Τακτική επικοινωνία με συναδέλφους για ανταλλαγή πληροφοριών.
• Διαρκής ενυδάτωση και μείωση της θερμοκρασίας περιβάλλοντος.
Τα κέντρα κρίσης και λήψης αποφάσεων στον εγκεφαλικό φλοιό δεν σχηματίζονται πλήρως και δεν ωριμάζουν πριν την ηλικία των 25 ετών. Παρόλο που μερικοί νεαροί έφηβοι είναι εξαιρετικά ώριμοι, δεν είναι ασύνηθες νεαροί ενήλικες να λαμβάνουν λανθασμένες αποφάσεις ή να παρουσιάζουν πτωχή κριτική ικανότητα. Ένα από τα βασικότερα προσόντα του καλού ναυαγοσώστη είναι η ωριμότητα και η ικανότητα λήψης αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων. Πολλά δυσάρεστα συμβάντα μπορεί να προληφθούν αν ο ναυαγοσώστης παρέμβει εγκαίρως πριν η κρίση κορυφωθεί.
Η ωριμότητα εμπλουτίζεται από τις εμπειρίες, αλλά καθώς οι ναυαγοσώστες είναι κατά κανόνα άτομα νεαρής ηλικίας, δεν θα πρέπει να ξεχνούν έναν βασικό κανόνα πρόληψης: αν δεν ξέρεις τι είναι, έλεγξέ το. Πολλές φορές, κάτι που αχνοφαινόταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας σαν σκιά ή σαν σακούλα κατέληξε να είναι ένας άνθρωπος σε κίνδυνο. Η προσδοκία του απροσδόκητου είναι βασική στο επάγγελμα του ναυαγοσώστη. Κανείς δεν περιμένει να πάει κάτι στραβά, όταν ξεκινά να πάει στη θάλασσα για να ψυχαγωγηθεί, αλλά ο αριθμός των πνιγμών στην χώρα μας κάθε καλοκαίρι, αποδεικνύει ότι δυσάρεστα συμβάντα θα συμβούν και ο ναυαγοσώστης είναι ο πλέον κατάλληλος για να τα αντιμετωπίσει.
Η αποφασιστικότητα είναι επίσης καίρια για έναν επιτυχημένο ναυαγοσώστη. Οι ναυαγοσώστες θα πρέπει να κατανοούν πότε χρειάζεται να επέμβουν και πότε δεν χρειάζεται. Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθούν να «σώσουν» όλους τους λουόμενους, αλλά μόνο αυτούς που δυνητικά κινδυνεύουν. Επιπλέον, θα πρέπει να μπορούν να αποφασίσουν πότε χρειάζεται να καλέσουν βοήθεια, και πότε αρκεί η δική τους προσπάθεια για να λυθεί μία κρίση. Η κριτική ικανότητα εμπεριέχει και την επιλογή να ακολουθήσω το ένστικτό μου, αυτή τη φωνή μέσα μου που με προειδοποιεί ότι κάτι κακό μπορεί να συμβεί. Αρκετές φορές στη ναυαγοσωστική, το ένστικτο αυτό αποβαίνει σωτήριο.
Η γνώση καλής κολύμβησης και πρώτων βοηθειών, η σωματική αντοχή είναι οι βασικές δεξιότητες που απαιτούνται για τη ναυαγοσωστική. Η διάσωση ανθρώπων από πνιγμό απαιτεί όμως πολλά περισσότερα.
