Θεωρίες συνομωσίας
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του covid παρατηρήθηκε η άνθιση, σε μεγάλο βαθμό, των θεωριών συνωμοσίας, οι οποίες καθοδηγούνται από την εδραιωμένη πεποίθηση ότι τα γεγονότα αποτελούν αντικείμενο μυστικού και παρασκηνιακού χειρισμού από κάποιες ισχυρές δυνάμεις οι οποίες έχουν ως σκοπό να βλάψουν.
Επιπλέον, παρατηρείται ότι οι περισσότερες θεωρίες συνομωσίας έχουν κάποια κοινά βασικά χαρακτηριστικά. Ανάμεσα σε αυτά είναι η ύπαρξη κάποιας πλεκτάνης εις βάρος των άλλων, η πεποίθηση ότι τίποτα δεν συμβαίνει κατά τύχη, ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε καλούς και κακούς, η ύπαρξη κάποιων ανθρώπων που δρουν συνωμοτικά προς τους άλλους και η ύπαρξη μιας ομάδας ανθρώπων που υφίστανται κάποιον στιγματισμό.
Ως αντίδοτο στις υπάρχουσες θεωρίες συνωμοσίες είναι η αξιοποίηση της λογικής σκέψης και η υιοθέτηση κάποιων πρακτικών με σκοπό να προστατευτούμε από το να πέσουμε στην παγίδα τους. Ένας βασικός κανόνας είναι το να ελέγχουμε την πηγή ενός κειμένου που διαβάζουμε και τον συντάκτη αυτού, δηλαδή να ελέγχουμε αν αυτά που καταγράφει προέρχονται από την επιστημονική κοινότητα, επιβεβαιώνονται ερευνητικά από αξιόπιστες επιστημονικές πηγές. Επίσης, είναι καλό να παρατηρούμε τον τρόπο γραφής ενός κειμένου και συγκεκριμένα το ύφος του, δηλαδή αν είναι αντικειμενικό και ψύχραιμο ή αν επηρεάζεται από την υποκειμενικότητα του συγγραφέα και κάνει επίκληση στο συναίσθημα του αναγνώστη, με σκοπό να τον εντυπωσιάσει – προσηλυτίσει. Σε κάθε περίπτωση, η αξιοποίηση της ορθολογικής σκέψης και η επιδίωξη της εξακρίβωσης των γεγονότων, είναι και οι καλύτεροι τρόποι προστασίας μας.
Φαίνεται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να έχουμε προκαταλήψεις ή φόβους για κάποιες καταστάσεις, και αυτά με τη σειρά τους μπορεί να μας οδηγήσουν να πιστέψουμε σε κάποιες θεωρίες συνωμοσίας. Το κακό όμως είναι ότι μόλις ριζώσουν οι θεωρίες συνωμοσίας, εξαπλώνονται ταχύτατα, καθώς δημιουργούν μια ψευδή αίσθηση ελέγχου των πραγμάτων που φαίνονται δύσκολα να εξηγηθούν και αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο σε περιόδους έντονης αβεβαιότητας και ανασφάλειας.
Για ποιο λόγο μπορούμε να πούμε ότι κάποιες θεωρίες συνομωσίας μπορεί να αποβούν επικίνδυνες για τον κόσμο; Ο βασικός λόγος είναι ότι επιφέρουν και προκαλούν διακρίσεις ανάμεσα στους πολίτες με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται αντιπαλότητες και συγκρούσεις με ανεξέλεγκτες προεκτάσεις. Επιπλέον, φαίνεται ότι αναπαράγουν τη δυσπιστία στους δημόσιους θεσμούς, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πολιτική απάθεια ή εξαπλώνουν τη δυσπιστία στις επιστημονικές και ιατρικές πρακτικές, πράγμα που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στους πολίτες, ακόμη και να τους κοστίσει την ίδια τους τη ζωή κάποιες φορές.
Αναφορικά με την ύπαρξη της πανδημίας covid, η οποία ως πρωτοφανές γεγονός, συνοδεύτηκε με μεγάλη αβεβαιότητα και φόβο και αναπτύχθηκαν βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος οι σχετικές θεωρίες συνωμοσίας. Οι θεωρίες αυτές παρατηρούμε ότι έχουν εστιάσει στην ερμηνεία της πανδημίας και στους λόγους που υπάρχει. Μία παγκόσμια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2020 σε 28 χώρες βρήκε ότι οι 3 στους 10 που ερωτήθηκαν πιστεύουν ότι μια ξένη ή άλλη δύναμη προκαλεί σκόπιμα την εξάπλωση του ιού COVID-19. Ας μην ξεχνάμε ότι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα των θεωριών συνομωσίας είναι το ότι αγνοούν τα επιστημονικά δεδομένα και επιρρίπτουν ευθύνες σε άτομα και ομάδες που δεν ευθύνονται.
Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε τον σημαντικό ρόλο των δημοσιογράφων, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την αναπαραγωγή αντικειμενικών και αξιόπιστων πληροφοριών στο ευρύ κοινό, με σκοπό την προστασία από τις θεωρίες συνωμοσίας και την παραπληροφόρηση.
Διάβασε ακόμα:
Σεξουαλικά αστεία στον χώρο εργασίας
Το θετικό ψυχολογικό κεφάλαιο στην εργασία
Οι ιδιαιτερότητες της φιλικής σχέσης με τον εργοδότη εκτός εργασίας
