Τι είναι ο οργανωσιακός κυνισμός;
Ο οργανωσιακός κυνισμός (Organizational Cynicism, OCyn) έχει αποτελέσει κατά καιρούς θέμα συζήτησης, αλλά και αντιπαράθεσης. Πιθανόν αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι το επίπεδο του οργανωσιακού κυνισμού και οι επιμέρους διαστάσεις του διαφέρουν ανάλογα με τη δημογραφική ομάδα στην οποία ανήκει ο εκάστοτε εργαζόμενος (π.χ. ηλικία, διοικητικά καθήκοντα, οικογενειακή κατάσταση). Γενικότερα, ο κυνισμός στη σύγχρονη εποχή αναφέρεται σε μια στάση που χαρακτηρίζεται από μια γενική δυσπιστία για τα κίνητρα των άλλων και η οποία τείνει να μαθαίνεται μέσω της άμεσης εμπειρίας ή μέσω της κοινωνικοποίησης. Σε κάποιες περιπτώσεις ο κυνισμός αποτελεί χαρακτηριστικό της προσωπικότητας ενός ατόμου και αυτό λειτουργεί ως ισχυρός προγνωστικός παράγοντας του οργανωσιακού κυνισμού.
“Κυνικός δεν είναι απλά αυτός που παίρνει πικρά μαθήματα από το παρελθόν. Είναι αυτός που είναι εκ προοιμίου απογοητευμένος από το μέλλον.” -Sydney J. Harris
Ο οργανωσιακός κυνισμός πιο συγκεκριμένα χαρακτηρίζεται ως ένα αίσθημα δυσαρέσκειας, μια αρνητική στάση απέναντι στην επιχείρηση ή σύμφωνα με άλλες ερμηνείες, περιγράφει την πεποίθηση ότι ένας οργανισμός στερείται ακεραιότητας. Οι περισσότεροι μάλιστα ορισμοί ενσωματώνουν και συναισθήματα όπως η απογοήτευση και ο θυμός σε συνάρτηση με μια απαξιωτική και επικριτική συμπεριφορά από την πλευρά των εργαζομένων.
Η ανάγκη διερεύνησης του οργανωσιακού κυνισμού ως συναίσθημα, στάση ή πεποίθηση, έχει αναδείξει αντίστοιχα διαφορετικές διαστάσεις του φαινομένου.
● Συναισθηματική διάσταση: αναφέρεται σε συναισθηματικές αντιδράσεις (ένταση, θυμό, άγχος και δυσφορία) απέναντι στην επιχείρηση. Ο συναισθηματικός κυνισμός συνοδεύεται συχνά από την αλαζονεία, καθώς οι κυνικοί εργαζόμενοι πιστεύουν ότι έχουν καλύτερη κατανόηση και γνώση των πραγμάτων.
● Συμπεριφορική διάσταση: αντιπροσωπεύει την ατομική συμμετοχή σε δυσμενείς δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα συμμετοχή σε αρνητική φημολογία, αναβλητικότητα, σαρκαστικό χιούμορ, κριτική στην επιχείρηση, αρνητική μη λεκτική επικοινωνία, κακόβουλη γλώσσα, αρνητικές ερμηνείες των συμπεριφορών εντός της επιχείρησης και δυσμενείς προβλέψεις για τη δράση της επιχείρησης στο μέλλον.
● Γνωστική διάσταση: πλήττεται η αίσθηση εμπιστοσύνης που έχουν οι εργαζόμενοι για την επιχείρηση στην οποία εργάζονται, καθώς πιστεύουν ότι η διοίκηση στερείται ειλικρίνειας, δικαιοσύνης και διαφάνειας. Το προσωπικό αισθάνεται ότι η επιχείρηση δεν εκτιμά τις προσπάθειές του ή ότι δεν ενδιαφέρεται και πιστεύει ότι σημαντικές αρχές θυσιάζονται για λόγους σκοπιμότητας και συμφέροντος από την πλευρά της επιχείρησης.
Σε μια πιο σφαιρική σκιαγράφηση παρουσιάζεται ως η τάση να βρίσκει κανείς λάθη στη διαχείριση και να επικρίνει τις προσπάθειες των συναδέλφων ή άλλων εργαζόμενων, αμφισβητώντας παράλληλα τα κίνητρά τους. Ένας οργανωτικός κυνικός είναι κάποιος που ναι μεν πιστεύει ότι τα προβλήματα στον εργασιακό χώρο είναι επιλύσιμα και υπάρχει δυνατότητα θετικής αλλαγής, αλλά ταυτόχρονα είναι πεπεισμένος ότι οι όποιες προσπάθειες αλλαγής και βελτίωσης είναι μάταιες, εξαιτίας της εγγενούς ανικανότητας του συστήματος και των αποτυχημένων προσπαθειών που θα κάνουν οι άλλοι.
Μια σημαντική δυσκολία που προκύπτει από τον οργανωσιακό κυνισμό σχετίζεται με τον αρνητικό αντίκτυπο στην απόδοση και δέσμευση των εργαζομένων, όπως για παράδειγμα η έντονη εργασιακή δυσαρέσκεια, η αποξένωση ή η επαγγελματική εξουθένωση και πρόθεση παραίτησης. Άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία είναι η δυσπιστία ενός εργαζομένου απέναντι σε οποιαδήποτε οργανωτική αλλαγή ή η διατήρηση μιας αποστασιοποιημένης και αδιάφορης στάσης απέναντι στην εργασία ακόμα και αν ο οργανωσιακός κυνισμός προκύπτει ως στρατηγική αντιμετώπισης της απογοήτευσης.
Διάβασε ακόμα:
Η σημασία του ευχαριστώ στις εργασιακές σχέσεις
Δραστηριότητες ενίσχυσης του team-building
