Το χρηματιστήριο των ΗΠΑ επί COVID-19
Η χρηματιστηριακή αγορά μόλις έζησε τον καλύτερο μήνα της από το 1987, ενώ παράλληλα η οικονομία πέρασε έναν από τους χειρότερους μήνες της. Πώς είναι αυτό δυνατόν; Τι συμβαίνει; Είναι όλα συνωμοσία; Είναι τρελοί οι χρηματιστηριακοί πράκτορες; Όλα τα παραπάνω; Πως τα ερμηνεύουμε όλα αυτά;
Το χρηματιστήριο κοιτάζει στο μέλλον. Έτσι, ενώ οι μη ειδικοί βλέπουν τα πράγματα στις σημερινές τους παραμέτρους, το χρηματιστήριο ποντάρει σε αυτό που με υψηλή πιθανότητα θα συμβεί μεσο-μακροπρόθεσμα. Οι διακυμάνσεις του χρηματιστηρίου προκύπτουν από μια σειρά εικασιών για μελλοντικά αποτελέσματα. Ο Warren Buffett αποκαλεί το χρηματιστήριο «Mr. Market», σαν να πρόκειται για ένα άνθρωπο εξωστρεφή, πολυπράγμονα, σίγουρα διπολικό, που συνεχώς διατυμπανίζει τις «απόψεις» του! Μερικές φορές σωστές, μερικές φορές λάθος, αλλά ποτέ δεν αμφιβάλλει!
Για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς «σκέφτεται και λειτουργεί» το χρηματιστήριο ας θυμηθούμε την ανάκαμψη του 2009, μετά την μεγάλη ύφεση του 2007-2008. Τον Νοέμβριο του 2009, όταν οι χρηματοοικονομικές προοπτικές εξακολουθούσαν να είναι δυσοίωνες, οι χρηματιστηριακοί δείκτες είχαν εκτιναχθεί κατά 53% σε ετήσια βάση, ενώ η οικονομία είχε μεγεθυνθεί κατά μόλις 1% σε ετήσια βάση. Το χρηματιστήριο «προβλέπει» χρόνια μελλοντικής ανάπτυξης. Σε αυτήν την περίπτωση, η πρόβλεψη ήταν προφανώς σωστή. Αλλά αυτός είναι ο τρόπος που θα συμπεριφέρεται πάντα. Το χρηματιστήριο θα «διαισθανθεί» πάντα μια ανάκαμψη προτού τη δείξουν τα δεδομένα και οι δείκτες, επειδή οι άνθρωποι καθορίζουν τις τιμές με βάση το τι περιμένουν να συμβεί και όχι βάσει αυτού που πραγματικά συμβαίνει.
Εδώ έγκειται το μεγάλο στοίχημα του χρηματιστηρίου αυτή τη στιγμή. Η ανταπόκριση της κυβέρνησης των ΗΠΑ ήταν μνημειώδης και αυτό συνιστά μία πρωτοφανή στήριξη στην ανάπτυξη και μια εξαιρετική ώθηση για το χρηματιστήριο:
Εταιρική κερδοφορία=επενδύσεις+μερίσματα–αποταμίευση νοικοκυριών–κυβερνητική αποταμίευση–αποταμίευση του υπόλοιπου κόσμου
Αυτή είναι η «εξίσωση κερδών Kalecki-Levy», που γίνεται εύκολα κατανοητή. Είναι σαφές ότι τα πρώτα τρία μεγέθη βραχυπρόθεσμα είναι επιβαρυμένα. Οι επενδύσεις θα καταρρεύσουν 30%+. Τα μερίσματα θα μειωθούν 20%+. Η αποταμίευση των νοικοκυριών θα αυξηθεί 20%+ (άρα μειωμένη κατανάλωση). Θα επανέλθουν, αλλά αργά. Ο περιορισμός εξόδων της κυβέρνησης, από την άλλη πλευρά, θα δώσει τεράστια ώθηση. Το κυβερνητικό έλλειμμα θα είναι ~3,7 τρις $ φέτος, ένας ασύλληπτος αριθμός. Η ενίσχυση αυτή είναι πρωτοφανής για τις εταιρείες, καθώς, τελικά, όλα θα οδεύσουν προς τις εταιρείες επειδή οι Αμερικανοί ελάχιστα αποταμιεύουν. Ας το δούμε προοπτικά. Οι καθαρές επενδύσεις, τα μερίσματα, τα νοικοκυριά και οι συνολικές αποταμιεύσεις αθροιστικά ήταν ~ 4,7 τρις $ το 2019. Άρα, η κυβέρνηση από μόνη της θα συνεισφέρει ~78% αυτού του ποσού το 2020!
Ακριβώς αυτό το δεδομένο σηματοδοτεί το χρηματιστήριο: παρ’ ότι δηλαδή υπάρχουν συνθήκες για μια άνευ προηγουμένου επιβράδυνση της οικονομίας, προκύπτει ένα κολοσσιαίο κυβερνητικό πακέτο στήριξης. Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το χρηματιστήριο ανακάμπτει, προσπαθώντας παράλληλα να προδικάσει πότε θα ανακάμψουν όλες οι άλλες μεταβλητές της εξίσωσης. Όταν και αυτές ανακάμψουν, τότε υπάρχει πραγματική πιθανότητα να έχουμε ρεκόρ κερδών το 2021 και το 2022.
Δεν είναι λοιπόν θεωρία συνωμοσίας. Δεν πρόκειται για αποσύνδεση του χρηματιστηρίου από την πραγματικότητα. Το χρηματιστήριο δεν «επιχαίρει» για τις απώλειες θέσεων εργασίας. Πρόκειται κυρίως για ένα άνευ προηγουμένου κυβερνητικό κίνητρο προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και, ας είμαστε ειλικρινείς, τα χρήματα ΔΕΝ θα μείνουν τελικά στα νοικοκυριά λόγω ελάχιστης αποταμίευσης. Συνεπώς τα χρήματα θα εισρεύσουν τελικά στις εταιρείες. Το χρηματιστήριο δεν είναι χαζό. Το γνωρίζει αυτό πολύ καλά. Αυτό ακριβώς το τελικό αποτέλεσμα είναι που «τιμολογείται» τώρα!
