Το φαινόμενο της γυάλινης οροφής
Το φαινόμενο της γυάλινης οροφής περιγράφει την αδυναμία εξέλιξης των εργαζομένων σε στελέχη ανώτερων κλιμακίων λόγω άμεσων ή έμμεσων διακρίσεων που βασίζονται συνήθως σε φυλετικές ή πολιτισμικές προκαταλήψεις. Στην ουσία η συγκεκριμένη μεταφορά χρησιμοποιείται για να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει το κοινό για τα εμπόδια που μπορεί να συναντήσουν συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού στην προσπάθειά τους να εξελιχθούν στην ιεραρχία ενός οργανισμού, με αποτέλεσμα να σταματούν σε χαμηλότερα επίπεδα ανεξάρτητα από το ταλέντο και τα επιτεύγματά τους. Δεν υπάρχουν ωστόσο αντικειμενικά ή εύκολα παρατηρήσιμα κριτήρια που θα επέτρεπαν να διαπιστωθεί σε ποιο βαθμό η εκάστοτε επιχείρηση πλήττεται από το φαινόμενο και σε αυτό το πλαίσιο η ποικιλομορφία των ορισμών και των προσεγγίσεων που έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς λειτουργεί ανασταλτικά. Στην πραγματικότητα οι προκαταλήψεις είναι δύσκολο να παρατηρηθούν, δεδομένου ότι οι ισχύουσες πολιτικές ίσων ευκαιριών απαγορεύουν τις ανοιχτές διακρίσεις σε βάρος συγκεκριμένων πληθυσμών. Οι δε ηγέτες ορισμένες φορές λειτουργούν ανεξάρτητα από το εάν διαθέτουν επίγνωση των δικών τους προκαταλήψεων που αφορούν το φύλο ή τη φυλή. Είτε το γνωρίζουν είτε όχι, πρόκειται για μια ανεπαίσθητη μορφή διακρίσεων.
Το φαινόμενο της γυάλινης οροφής καλύπτει πλέον ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων που ανήκουν σε μειονότητες, αλλά κυρίως αναφέρεται στις διακρίσεις απέναντι στις γυναίκες σε σχέση με τις πρακτικές πρόσληψης, καθημερινής λειτουργίας, προαγωγής και μισθοδοσίας. Περιλαμβάνει δηλαδή πρότυπα/στερεότυπα που αποκαλύπτονται μέσω πρακτικών, ενεργειών, γεγονότων, διαδικασιών ή στάσεων. Σαν όρος αρχικά επινοήθηκε και χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στα μέσα της δεκαετίας του 1980 -μια δεκαετία σχεδόν αφότου οι γυναίκες εισήλθαν πιο ενεργά στο εργατικό δυναμικό διεκδικώντας τη δυνατότητα επαγγελματικής εξέλιξης-, αλλά δυστυχώς παραμένει επίκαιρος. Παρά τη σημαντική προώθηση της πολυμορφίας στις επιχειρήσεις και την αντίστοιχη νομοθεσία οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν συχνά τη μειοψηφία σε ανώτατες/ ανώτερες διοικητικές θέσεις ή θέσεις λήψης αποφάσεων.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής επηρεάζει την πορεία της καριέρας, το κύρος και τις δυνατότητες κέρδους και αναπόφευκτα δεν τελειώνει με την εργάσιμη ημέρα. Μπορεί να επηρεάσει τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική υγεία, προκαλώντας ένα ντόμινο επιμέρους δυσκολιών. Όταν κάποιος είναι αφοσιωμένος στην καριέρα του, επενδύει χρόνο και προσπάθεια και σταδιακά αντιλαμβάνεται ότι δεν θα μπορεί -παρά την αξία του- να επωφεληθεί από αντίστοιχα προνόμια και ευκαιρίες, το πιθανότερο είναι ότι σε βάθος χρόνου θα κληθεί να διαχειριστεί δυσάρεστα συναισθήματα και ίσως να εγκλωβιστεί σε ένα φαύλο κύκλο αυτοαμφισβήτησης που τελικά μειώνει το ενδιαφέρον και την απόδοση στη δουλειά. Σε γενικές γραμμές το χρόνιο άγχος λόγω του φαινομένου της γυάλινης οροφής μπορεί να λειτουργήσει επιβαρυντικά σε σχέση με καρδιακά προβλήματα, διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση, άγχος, κατάθλιψη, προβλήματα θυμού και πολλές άλλες επιπλοκές στον τρόπο ζωής.
Το σπάσιμο της γυάλινης οροφής σημαίνει την υπέρβαση των φραγμών που εμποδίζουν την πρόσβαση στην πρόοδο και την άρση των εμποδίων για όσους το αντιμετωπίζουν. Προληπτικά μέτρα που μπορούν να διασφαλίσουν τη μείωση του φαινομένου σχετίζονται με την ατομική και τη συλλογική δράση. Πέρα από την προσωπική προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου μια σημαντική παράμετρος είναι και η στάση των επιχειρήσεων. Για παράδειγμα χρειάζεται να επικεντρώνονται στα διαπιστευτήρια των υποψηφίων, να διεξάγουν ελέγχους αξιοπιστίας κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων, να επενδύουν στην εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού σε θέματα προκαταλήψεων και στερεοτύπων και να ενισχύουν την αλληλεπίδραση των ατόμων στις ηγετικές θέσεις.
Διάβασε ακόμα:
Πώς να εξασφαλίσετε την ευεξία στον εργασιακό χώρο;
Ανανέωση διάθεσης στον χώρο εργασίας
Τι είναι η μεροληψία ομοιότητας και πώς μπορείτε να την ξεπεράσετε;
