Το φαινόμενο του Hawthorne
Το φαινόμενο Hawthorne είναι ο όρος που χρησιμοποιείται όταν γίνεται αναφορά στην τάση των ατόμων να εργάζονται περισσότερο και να είναι πιο παραγωγικοί, όταν συμμετέχουν σε κάποιο πείραμα. Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει πώς τα άτομα μπορούν να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά τους λόγω της προσοχής που λαμβάνουν από τους ερευνητές και όχι εξαιτίας άλλων ανεξάρτητων μεταβλητών.
Το φαινόμενο πήρε το όνομά του από την τοποθεσία, όπου πραγματοποιήθηκαν τα πειράματα, την ηλεκτρική εταιρεία Hawthorne Works της Western Electric, λίγο έξω από το Hawthorne, Illinois, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920-1930 από τον ερευνητή Henry A. Landsberger.
Η εταιρεία είχε αναθέσει σε ερευνητές τη διεξαγωγή μίας μελέτης με σκοπό να διερευνηθεί πώς επηρεάζεται η παραγωγικότητα των εργαζομένων από τις διαφορετικές πτυχές του εργασιακού περιβάλλοντος, όπως ο φωτισμός, τα διαλείμματα και οι ώρες εργασίας.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην αύξηση ή τη μείωση της ποσότητας φωτός που απολάμβαναν οι εργαζόμενοι και κατά πόσο αυτό επηρέασε το βαθμό παραγωγικότητάς τους. Οι εργαζόμενοι φάνηκε να γίνονται πιο παραγωγικοί κατά τη διάρκεια της έρευνας, γεγονός που άλλαξε με το τέλος του πειράματος. Από την έρευνα προέκυψε ότι οποιαδήποτε αλλαγή, είτε θετική είτε αρνητική στις υπάρχουσες συνθήκες, οδήγησε σε αύξηση της παραγωγικότητας. Για παράδειγμα όταν ο φωτισμός μειώθηκε στα επίπεδα του κεριού, η παραγωγή αυξήθηκε. Επίσης, η παραγωγή βελτιώθηκε όταν τα διαλείμματα εξαλείφθηκαν εξ ολοκλήρου.
Οι ερευνητές μετά το τέλος της έρευνας, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η παραγωγικότητα αυξήθηκε λόγω της προσοχής που έλαβαν οι εργαζόμενοι και όχι λόγω των αλλαγών στις περιβαλλοντικές συνθήκες. Επίσης ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να επηρέασε την αποδοτικότητα, είναι οι ενδείξεις που εμφανίζουν οι ερευνητές και προδιαθέτουν τους εξεταζόμενους για την επιθυμητή συμπεριφορά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα άτομα να μεταβάλουν τη συμπεριφορά τους σύμφωνα με τις υποθέσεις των ερευνητών.
Παρόλο που πιο πρόσφατες έρευνες αναφέρουν ότι ίσως τα αποτελέσματα της πρώτης μελέτης του φαινομένου ίσως υπερεκτίμηθηκαν, και η συμβολή των περιβαλλοντικών συνθηκών ίσως είναι μεγαλύτερη απ΄όσο υπονοεί η μελέτη του Hawthorne, ο όρος Hawthorne Effect εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως στην ψυχολογία, τα οικονομικά, τις επιχειρήσεις και σε άλλους τομείς, αφού συνεχίζει να είναι μια χρήσιμη γενική εξήγηση για τον αντίκτυπο ψυχολογικών φαινομένων όπως η τυπική έναντι της μέγιστης απόδοσης και η κοινωνικά επιθυμητή ανταπόκριση.
Διάβασε ακόμα:
