Τοκενισμός
Ο τοκενισμός (“tokenism”) συνίσταται στην ένταξη κάποιου ατόμου σε μια ομάδα αποκλειστικά και μόνο για να προβάλλεται αυτή ως διαφοροποιημένη και «πολιτισμικά πολύμορφη». Ο τοκενισμός δεν είναι ειλικρινής -εξυπηρετεί μόνο την εικόνα- και συμβαίνει όταν ένα άτομο θεωρείται από την κυρίαρχη πλειονότητα ως μέλος μειονοτικής ομάδας: π.χ., ένας μαύρος μεταξύ λευκών που «εκπροσωπεί» όλους τους Μαύρους. Ο τοκενισμός είναι ψευδεπίγραφος, απλοϊκός και κενός, λειτουργεί όμως τελικά «απενοχοποιητικά» στις κυρίαρχες ομάδες, δίνοντας τους τη δυνατότητα να στηρίζουν το «δίκαιο» του ορθοπολιτικού συστήματος απέναντι στα μέλη των «υποτελών» ομάδων, τα οποία δήθεν ευνοούν.
Η στρεβλή αποδοχή της διαφορετικότητας και η ένταξη ατόμων με εσφαλμένο τρόπο έχει επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία. Η ισότητα ευκαιριών είναι πολύ σημαντική υπόθεση και τα μέσα ενημέρωσης, η πολιτική, ο ακαδημαϊκός και ο εταιρικός κόσμος πρέπει να την υιοθετήσουν πραγματικά. Οι ειλικρινείς προθέσεις είναι ουσιώδεις όσον αφορά την ποικιλόμορφη αντιπροσώπευση, αλλιώς πρόκειται για προσχηματική εύνοια, υποκριτικά θετική προαίρεση και απλό συμβολισμό για την «έξωθεν καλή μαρτυρία».
Στα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας συχνά προσχηματικά συμπεριλαμβάνεται μια γυναίκα, ένα έγχρωμο άτομο, ή ένας ομοφυλόφιλος στα πάνελ και στις εκπομπές. Ο τοκενισμός αφορά την ένταξη διαφορετικών χαρακτήρων επειδή «πρέπει». Αληθινή ποικιλομορφία σημαίνει την ένταξη χαρακτήρων ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός τους και από τη φυλή τους, φυσικά με σωστή επιλογή και αξιοκρατικά κριτήρια.
Ο τοκενισμός απαντάται επίσης στην πολιτική, στις εταιρείες και στα γραφεία. Συχνά βλέπουμε ένα άτομο με «μειονοτική» ταυτότητα να λειτουργεί αποκλειστικά ως απλή προσθήκη στο έμψυχο δυναμικό, για να καθησυχάσει αυτούς που «απαιτούν» περισσότερη ποικιλομορφία και αντιπροσώπευση, στα πλαίσια μιας αφόρητης πολιτικής ορθότητας. Εάν κάποιος αναφέρεται με την ταυτότητά του, ενώ άλλοι όχι, τότε υπάρχει τοκενισμός (π.χ. «το μέλος του διοικητικού συμβουλίου μας από την Αφρική»). Ένα άλλο παράδειγμα είναι όταν κάποιος καλείται να κάνει μια παρουσίαση σε ένα συνέδριο, όχι ως αυθεντία στον τομέα του, αλλά ως άτομο συγκεκριμένης ταυτότητας, για παράδειγμα, «ως γυναίκα επιστήμων». Ο τοκενισμός δεν συμβάλλει στην εμπέδωση μιας υγιούς και γόνιμης ποικιλομορφίας και μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία, επειδή προκαλείται απομόνωση και αδυναμία προσφυγής του ατόμου σε συναδέλφους για υποστήριξη όταν συμβαίνουν επιθέσεις.
Επιπλέον, ένα άτομο τόσο εμφατικά διακριτό καθίσταται εξαιρετικά ορατό σε έναν οργανισμό, π.χ. ο μοναδικός έγχρωμος μεταξύ λευκών, ή το μόνο λευκό άτομο σε μια αίθουσα συνεδριάσεων γεμάτη ασιάτες. Αυτή η «ορατότητα» εκλύει πίεση εκπροσώπησης ολόκληρης της ομάδας, με αποτέλεσμα αυξημένο άγχος. Αυτά τα άτομα συχνά εργάζονται υπερβολικά για να είναι «καλοί» εκπρόσωποι της «ταυτότητάς τους», γεγονός που μπορεί να τα οδηγήσει σε εξάντληση, ενοχή, ντροπή και εξoυθένωση, ενώ ταυτόχρονα, μπορεί να αισθανθούν«αόρατα» εάν τα επιτεύγματά τους δεν αναγνωρίζονται και η συμβολή τους αγνοηθεί. Μπορεί επίσης να έχουν την αίσθηση ότι τα υπόλοιπα άτομα στον οργανισμό δεν τα γνωρίζουν πραγματικά ως άτομα και τα βλέπουν μόνο ως «εκπροσώπους ταυτοτήτων». Έτσι προκύπτουν συναισθήματα μοναχικότητας, εσωστρέφειας, απογοήτευσης, θυμού, αδυναμίας, κατάθλιψης, εξάντλησης και άγχους.
Η ειλικρινής και απροσχημάτιστη ένταξη προϋποθέτει την αναγνώριση και τον σεβασμό του υπόβαθρου, των προσόντων, των εμπειριών και των επιδεξιοτήτων των ατόμων ως ατόμων. Ο τοκενισμός διαγράφει την πολυπλοκότητα αυτών των ταυτοτήτων, δημιουργεί «ταμπέλες»και «φίλτρα» για τις μειονοτικές ομάδες και συμβάλλει στην διάδοση αρνητικών στερεοτύπων και στην εμπέδωση μιας ενστικτώδους επιφυλακτικότητας. Η κοινωνία του 21ου αιώνα αξίζει να προσπαθήσει για το καλύτερο.
